گزارش نور معرفت؛
فعالان جهان اسلام که در سال ۱۴۰۱ ابدی شدند
به گزارش نور معرفت، در طول سال ۱۴۰۱، در حوزه اسلام در جهان بزرگان و اندیشمندانی را از دست دادیم که شاید سال ها جای خالی آنها پر نشود.
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ است. باآنکه غم از دست دادن عزیزان در هر جای دنیا سخت و طاقت فرسا است و خسرانی برای جامعه به حساب می آید، اما از دست دادن آنهایی که سرمایه فکری و فرهنگی یک جامعه محسوب می شوند، این خسران را دو چندان می کند. در طول سال ۱۴۰۱، در حوزه اسلام در جهان بزرگان و اندیشمندانی را از دست دادیم که شاید سال ها جای خالی آنها پر نشود. چون که اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء؛ وقتی عالمی فقیه، فوت کند در اسلام رخنه و حفره ای ایجاد می شود که هیچ چیزی نمی تواند جای آنرا پر کند. در ادامه یادی خواهیم کرد از بزرگان این حوزه که در یک سال گذشته راهی سفر آخرت شدند:
دانشمند و پژوهشگر حوزه قرآن و قرائات قرآنی
شعبان محمد اسماعیل، دانشمند و پژوهشگر حوزه قرآن و قرائات قرآنی و استاد دانشگاه الازهر مصر ۲۸ خردادماه دارفانی را وداع گفت.
محمد اسماعیل که از قاریان برجسته قرآنی در مصر بود، در سال ۱۹۳۹ میلادی در استان الشرقیه مصر متولد شد. او حافظ کل قرآن هم بود و با تحصیل در دانشکده قرائات الازهر تخصص قرائات و علوم قرآنی را دریافت کرد. محمد اسماعیل سپس در دانشکده شریعت دانشگاه الازهر گواهی عالی مطالعات اسلامی و عربی دریافت کرد و سپس در رشته اصول فقه این دانشگاه مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خویش را گرفت.
او سپس بعنوان مدرس رشته تجوید و قرائات قرآن در نهادهای وابسته به الازهر و سپس در دانشکده مطالعات اسلامی و عربی این دانشگاه مشغول تحصیل شد تا به درجه استادی رسید و رئیس دپارتمان شریعت اسلامی دانشگاه شد. او از جانب برخی دانشگاه های اسلامی در عربستان سعودی و سودان و قطر هم به همکاری دعوت شد. محمد اسماعیل عضو کمیته تجدید نظر در مصاحف مجمع پژوهش های اسلامی الازهر و کمیه موسوعه فقه اسلامی شورایعالی امور اسلامی مصر بود.
محمد اسماعیل استاد ناظر خیلی از رساله های علمی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری بود و در بعضی کنفرانس های علمی درداخل مصر و خارج آن حضور می یافت. خیلی از حافظان قرآن کریم نزد او قرائات سبع و عشر و بویژه روایت حفص عن عاصم را فراگرفتند. المدخل لدراسة القرآن والسنة والعلوم الإسلامیة، المدخل إلی علم القراءات و الثقافة الإسلامیة فی ضوء القرآن والسنة، القراءات أحکامها ومصادره، رسم المصحف وضبطه بین التوقیف والاصطلاحات الحدیثة و دراسات حول القرآن والسنة همچون کتاب های اوست.
دو کتاب «مع القرآن الکریم فی رسمه وضبطه» و «أحکام تلاوته و علوم القرآن نشأته وأطوار» هم متعلق به این استاد فقید زیر چاپ است.
قاری قرآن کریم و مترجم ژاپنی
مگومی شیمادا، قاری قرآن کریم و مترجم ژاپنی آثار شیعی بعد از گذراندن یک دوره بیماری ۲۸ خردادماه در بیمارستان توکیو درگذشت. خانم مگومی شیمادا، قاری قرآن کریم و از محبان خاندان (ع) بعد از گذراندن یک دوره بیماری در بیمارستان توکیو چشم از جهان فروبست و به دیار باقی شتافت. این بانوی طلبه ژاپنی، ترجمه آثار مختلف شیعی را در کارنامه فعالیت خود دارد.
شیخ یوسف القرضاوی
شیخ یوسف القرضاوی، رئیس سابق اتحادیه جهانی علمای مسلمانان، ۴ مهر ۱۴۰۱ در سن ۹۶ سالگی درگذشت.
یوسف عبدالله القرضاوی در سال ۱۹۲۶ در یکی از روستاهای حومه محله الکبرای استان غربی مصر، در خانواده ای متدّین به دنیا آمد. دو سال بیشتر نداشت که پدرش دار فانی را وداع گفت و عمویش سرپرستی او را بر عهده گرفت. در سن پنج سالگی به منظور حفظ قرآن کریم به مکتب خانه اش فرستادند و در سن هفت سالگی برای تحصیلات جدید وارد دبستان شد. قبل از آنکه به سن ۱۰ سالگی برسد حافظ کل قرآن کریم شد. در همان دوران کودکی به خاطر آنکه قرآن را خوب تلاوت می کرد، اهالی روستا استاد یوسف صدایش می کردند.
در سن دوازده سالگی دوره ابتدایی را به پایان رسانید. سپس در شهر طنطا دوره های دانش سرای مقدماتی و دانش سرای عالی دینی را گذرانید و برای ادامه تحصیل به قاهره رفت و به دانشکده اصول دین راه پیدا کرد و در سال ۱۹۵۲ به دریافت دانشنامه لیسانس با درجه ممتاز موفق شد سپس در رشته دبیری دانشکده زبان عربی ثبت نام کرد و از آنجا هم به دریافت لیسانس با درجه ممتاز نائل شد.
وی در سال ۱۹۵۷ به مؤسسه تحقیقات و مطالعات زبان عربی وابسته به جامعه کشورهای عربی وارد شد و دیپلم عالی زبان و ادبیات عربی را دریافت کرد و در همین سال ها دوره سه ساله دکترای دانشکده اصول دین را هم با موفقیت در سال ۱۹۶۰ به پایان رسانید.
در سال ۱۹۵۱ سرپرستی امور دینی وزارت اوقاف مصر در ارتباط با خطابه و تدریس و سرپرستی مساجد و سردبیری انجمن ائمه جماعات را عهده دار شد و در سال ۱۹۵۹ در اداره فرهنگ اسلامی الأزهر مشغول به کار شد و مطبوعات و انتشارات را زیر نظر گرفت و به پاسخگویی سوالات و شبهاتی که از راه جراید و غیره که پیرامون اسلام مطرح می شد، پرداخت و در برنامه ریزی دفتر هنری اداره دعوت و ارشاد شرکت کرد.
قرضاوی مسئول انجمن دانشجویان نهضت اسلامی در دانشکده اصول دین و سایر دانشکده های دانشگاه الأزهر بود و در نبرد کانال سوئز ضد استعمار انگلیس در کادر فرماندهی اکیپ های دانشجویی الأزهر عضویت داشت. وی در سال ۱۹۴۹ در روزگار حکومت فاروق زندانی شد. همینطور در دوران حکومت جمال عبدالناصر در سالهای ۱۹۵۴ و ۱۹۶۲ به زندان رفت.
وی در نوجوانی تحت تاثیر مکتب اخوان المسلمین و شخصیت های بارز آن قرار گرفت. بزرگترین شخصیتی که در زندگی فکری و روحی تحت تاثیر او قرار می گرفت، امام حسن البنا بود. وقتی که در سال ۱۹۶۵ آزاد شد حکومت نظامی وقت او را از ارتباط گرفتن با مردم از راه سخنرانی و تدریس ممنوع گردانید و ابزار دیگری به جز قلم برای او باقی نماند. ناگزیر افکار خویش را در چارچوب سلسله مقالات و کتاب ها و رساله ها در اختیار مردم گذاشت.
استاد دانشگاه الازهر
شیخ اسامه عبدالعظیم، استاد دانشگاه الازهر که به ایجاد نظام آموزشی مبتنی بر عشق به قرآن کریم و حفظ آیات کتاب خدا تاکید داشت، ۱۱ مهرماه درگذشت. شیخ اسامه عبدالعظیم، متولد ۱۹۴۸ بود و در سن ۷۴ سالگی دارفانی را وداع گفت. علت فوت او هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است.
وی دکترای اصول فقه از دانشکده الهیات الازهر داشت و بعد از اتمام تحصیلات خود در این رشته به دانشکده فنی دانشگاه الازهر پیوست و در سال ۱۹۷۶ مدرک لیسانس مهندسی مکانیک گرفت.
عباس انصاری از رهبران شیعیان کشمیر و از مبارزان استقلال طلب این منطقه بعد از یک دوره بیماری طولانی ۲ آبان ماه در سرینگر دعوت حق را لبیک گفت. وی بنیانگذار و رئیس حزب اتحاد مسلمین جامو-کشمیر هند بود.
مفتی اعظم جمهوری تونس
عثمان بطیخ، مفتی اعظم جمهوری تونس، ۳ آبان ماه بر اثر بیماری در بیمارستان در سن ۸۱ سالگی دارفانی را وداع گفت. عثمان بطیخ، متولد ۱۷ آوریل ۱۹۴۱ در تونس بود و تحصیلات ابتدایی خویش را در مدرسه ابتدایی عرب فرانسوی تونس گذراند و همزمان در مسجد جامع صاحب الطابع به تحصیل علوم دینی پرداخت.
وی سپس در مؤسسه متوسطه «ابن خلدون» به ادامه تحصیل پرداخت و آموزش عالی خویش را هم در مدرسه عالی حقوق تونس گذراند و با مدرک کارشناسی حقوق از آنجا فارغ التحصیل شد و سپس بعنوان قاضی دادگاه بدوی در تونس مشغول به کار شد.
مفتی فقید تونس تحصیلات خویش را در دانشکده شرع و مبانی دین ادامه داد و در مقطع رشته شریعت فارغ التحصیل شد و سپس در همان دانشکده، فقه تطبیقی و سیاست های دینی هم خواند.
رئیس جامعه دارالعلوم کراچی
مفتی رفیع عثمانی، عالم دینی معروف و رئیس جامعه دارالعلوم کراچی ۲۷ آبان ماه در ۸۶ سالگی دارفانی را وداع گفت. رفیع عثمانی در سال ۱۹۳۶ در دیوبند به دنیا آمد و صاحب کتاب های بسیاری در حوزه اسلام و علوم دینی بود. او از علمای برجسته پاکستان به شمار می رفت. پدر مولانا رفیع، محمد شفیع دیوبندی، مفتی اعظم دارالعلوم دیوبند و از چهره های پیشگام جنبش پاکستان و مؤسس دارالعلوم کراچی بود.
علامه سید نسیم عطوی
علامه سید نسیم عطوی از عالمان و بنیانگذاران حوزه های علمیه در لبنان، ۶ دیماه در بیروت دارفانی را وداع گفت. علامه عطوی از شاگران آیت الله خویی و مؤسس سه حوزه علمیه در لبنان بوده است.
اندیشمند فقید پاکستانی
سید ثاقب اکبر معاون شورای همبستگی ملی پاکستان و رئیس مؤسسه علمی - تحقیقاتی البصیره اسلام آباد ۳ اسفند دار فانی را وداع گفت. وی که از اندیشمندان فعال پاکستانی در حوزه ترویج تفکر وحدت و تمدن نوین اسلامی بود، به دلیل بیماری سرطان در یکی از بیمارستان های پایتخت پاکستان دارفانی را وداع گفت. این فقید پاکستانی در زمینه ترجمه و چاپ خیلی از کتاب های فارسی به زبان اردو در قسمت های مختلف بخصوص در حوزه وحدت و تمدن نوین اسلامی فعالیتی فراموش نشدنی از خود به جای گذاشته است. سید ثاقب اکبر همینطور در برگزاری کنفرانس های مختلف بخصوص در زمینه قدس و مبحث فلسطین هم از شخصیت های سرآمد اجتماعی و مدنی پاکستان به حساب می آمد.
محمد مختار ولد أباه، از برجسته ترین شخصیت های علمی موریتانی، رئیس دانشگاه مدرن «شنقیط» این کشور و از پیشگامان بنیانگذاری موریتانی جدید بود که ۲ بهمن (۲۲ ژانویه ۲۰۲۳) بعد از عمری تلاش در راه آموزش و نشر فرهنگ اسلامی در ۹۹ سالگی دارفانی را وداع گفت. وی متولد ۱۹۲۴ در استان «بوتلمیت»( Boutilimit ) در جنوب موریتانی بود و در خانواده ای علمی پرورش یافت.
این عالم موریتانیایی به یادگیری علوم دین و حفظ قرآن روی آورد و مدرک دانشگاهی ادبیات عرب و تمدن را از دانشگاه «محمد خامس» شهر رباط در مراکش دریافت کرد. وی تحصیلات خویش را تا مقطع دکترا از دانشگاه سوربن ادامه داد و مبحث رساله دکترایش تاریخ ادبیات شریعت اسلامی در موریتانی بود. محمد مختار ولد أباه در تأسیس اولین دانشکده تربیت اسلامی در موریتانی نقش داشت و از اولین پیشگامان زبان عربی و فرهنگ اسلامی در کشورش محسوب می شد.
وی قرآن را به زبان فرانسه ترجمه کرد و ترجمه وی در ردیف بهترین ترجمه های قرآن قرار دارد. همینطور از این عالم موریتانیایی حدود ۵۰ تألیف در زمینه علوم قرآنی، حدیث، سیره، فقه، اصول دین، زبان و شعر به جای مانده است و «تاریخ قرائات قرآن در مشرق و مغرب «و «در رکاب سیره نبوی» (فی موکب السیرة النبویة) همچون این تألیفات به شمار می آید.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب