مروری بر كتاب فلسفه سیاسی اسلامی در غرب ؛
فلسفه سیاسی اسلامی در غرب تا چه حد شناخته شده است؟
نور معرفت: در نسبت سنجی میان فلسفه سیاسی یونانی و فلسفه سیاسی اسلامی باید به آموزه های اسلامی توجه كرد چونكه فیلسوف اسلامی با نگرش آموزه های اسلامی، تلاش می كند به الگوهای مشابه در فلسفه یونانی پی ببرد.
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه _ علی بهرامی: اینکه آیا امکان اطلاق واژه «اسلامی» به فلسفه و به وجود آوردن ترکیب «فلسفه اسلامی»، یعنی فلسفه ای که دارای خصلتی اسلامی است، وجود دارد یا خیر، هنوز هم محل بحث است با اینکه با عبور از پیچ و خم خیلی از بحث های ظاهراً علمی اما جانب دارانه و غرب محورانه، کفه ترازوی امکان استفاده از ترکیب مفهومی «فلسفه اسلامی» سنگین تر شده است و اساساً نفی فلسفه اسلامی دیگر به سادگی امکان پذیر نیست. در بین بحث های فلسفه اسلامی، فلسفه سیاسی اسلامی هم چند دهه است که رخ نمایانده و در کشورهای اسلامی و غربی مورد توجه قرار دارد. توجه به فلسفه سیاسی اسلامی در غرب، محور و کانون اصلی کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» نوشته محسن رضوانی است. این پژوهشگر در کتاب مذکور کوشیده است تا توجه غربی ها را به فلسفه سیاسی اسلامی دسته بندی کند. دسته بندی متون، کاری است متفاوت از جریان شناسی، چنانچه اولی خصلت علمی و پژوهشی دارد و دومی، بررسی های سطحی تر و ممزوج با ذوقیات و سلایق نویسنده تعیین کننده نهایی است. سابقه دسته بندی علمی در سنت فلسفه اسلامی با کتاب هایی چون «احصاء العلوم» بیشتر به ذهن تقریب می شود.مشخصات کتابکتاب «فلسفه سیاسی اسلامی» نوشته محسن رضوانی، دانشیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) است. این کتاب در قطع وزیری و در سال ۱۳۹۳ در ۳۲۰ صفحه توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در نوبت چاپ اول، با در شمارگان هزار نسخه، انتشار یافته است. کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» در سال ۱۳۹۳ برگزیده کتاب سال حوزه شده و مبنای نگارش آن، رساله نویسنده در دوره دکتری است که با راهنمایی «محمد لگنهاوسن» در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) دفاع شده است.سازماندهی کتاب: بخش مقدمهبخش مقدمه کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» صرفا مدخلی برای ورود به بحث اصلی کتاب نیست بلکه یکی از اصلی ترین و راهبردی ترین نقاط، برای فهم کلیت اثر است. نویسنده در گام نخست از مقدمه اش به مرور تاریخ توجه غربی ها به فلسفه اسلامی می پردازد و بعد از آن، مخاطب را به آغاز مطالعات غربی ها بر روی فلسفه سیاسی اسلامی در دهه های اخیر توجه می دهد و بیان می دارد که با اینکه غربی ها از قرن سیزدهم میلادی وجوه مختلف اندیشه های اسلامی را مورد بررسی و واکاوی قرار داده اند اما توجه به وجوه سیاسی در فلسفه اسلامی، اندکی بیشتر از نیم قرن نیست که شروع شده است. نویسنده در گام دوم مقدمه، با تاکید بر تنوع رهیافت ها و سویه های مواجهه غربی ها با فلسفه سیاسی اسلامی، آنرا در چهار رهیافت منحصر می کند. فصول بعدی کتاب، بررسی متون نویسندگان ذیل این دسته بندی است. این چهار رهیافت عبارتند از: رهیافت تاریخی، رهیافت تفسیری، رهیافت انتقادی و رهیافت توصیفی. گام سوم از بخش مقدمه به تعریف مفاهیم اختصاص دارد و مفاهیمی چون «فلسفه سیاسی» با تاکید بر تمایز آن با «نظریه سیاسی»، «فلسفه سیاسی اسلامی» با تاکید بر نمایندگانی چون فارابی و ارتباط دوسویه اش با «آموزه های افلاطونی» و «آموزه های اسلامی»، همینطور مفهومی چون «غرب و اندیشمندان غربی»، برای مخاطب کتاب تعریف می شوند.فصل اول (تاریخ و صورت بندی)فصل نخست کتاب، بسط مقدمه است و خود مقدمه ای است بر آغاز تحلیل چهار رهیافت مذکور. در این فصل، دو مبحث تاریخ و صورت بندی مطالعه فلسفه سیاسی اسلامی در غرب، مورد بررسی نویسنده است. در مبحث و بخش «تاریخ» این فصل، خواننده با خیلی از محققان و پژوهشگران غربی آشنا می شود که هر کدام به فراخور سبک و نوع رهیافت شأن به فلسفه سیاسی اسلامی پرداخته اند و درباره جایگاه نویسنده و متن مربوطه اش اطلاعاتی به مخاطب داده می شود. بدین ترتیب دایره پژوهشی که کتاب مبتنی و استوار بر آن است به دقت و با جزئیات روشنی برای خواننده اثر، مشخص می شود. بعد از این داده هاست که صورت بندی، با اولویت فهم منطق روند تاریخی توجه غربی ها به فلسفه سیاسی اسلامی، تشریح می گردد. نویسنده با اشاره ای به بعضی از دسته بندی های غربی، دسته بندی خود را در چهار رهیافت شامل: رهیافت تاریخی «که اصالتی برای فلسفه سیاسی اسلامی قائل نیست»، رهیافت تفسیری «که برای فلسفه سیاسی اسلامی اصالت قائل است»، رهیافت انتقادی «که با نقد رهیافت تفسیری، به دنبال تبیین جدیدی از فلسفه اسلامی است» و رهیافت توصیفی «که بدون اتخاذ موضعی خاص، به توصیف فلسفه سیاسی اسلامی می پردازد» (رضوانی، ۱۳۹۳: ۴۵-۴۴) بیان می کند.فصل دوم (مطالعه تاریخی فلسفه سیاسی اسلامی)در فصل دوم، نخستین رهیافت با عنوان «رهیافت تاریخی»، نخست توصیف و تحلیل می شود و سپس مورد نقد قرار می گیرد. اساساً بررسی و مطالعه هر چهار رهیافت به همین شکل و مدل تحقیقی پیش می روند. متن ها و نوسندگان بارز هر رهیافت توسط نویسنده معرفی و توصیف می شوند و سپس مورد تحلیل قرار می گیرند و در نهایت آن رهیافت به نقد کشیده می شود. در این فصل، متون محققانی چون «تی. جی. دبور»، «ریچارد والزر»، «اروین روزنتال» و «دانیل فرانک» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده بعد از بررسی متون این محققان، اعتقاد دارد که رهیافت تاریخی، اساساً اصالتی برای فلسفه سیاسی اسلامی قائل نیست و محققان و نویسندگان در رهیافت تاریخی همواره به دنبال این مطلب هستند که بدانند فیلسوفان سیاسی اسلامی چه تأثیری از فیلسوفان سقراطی (سقراط، افلاطون و ارسطو) گرفته اند. همینطور در رهیافت تاریخی توانایی درک ارتباط میان آموزه های سقراطی و آموزه های اسلامی وجود ندارد و از نظر نویسنده، از همین روست که این رهیافت می کوشد تا فلسفه سیاسی اسلامی را تحت تاثیر آموزه های یونانی جلوه دهد. نویسندگان و محققان این رهیافت به دنبال آن اند که نشان دهند فلسفه سیاسی اسلامی مفاهیم جدیدی (در نسبت با فلسفه یونانی) عرضه نکرده است بلکه در بهترین حالت توانسته تفسیری بالنسبه درست از فلسفه سقراطی (افلاطون و ارسطو) عرضه نماید. نکته حائز اهمیت این است که «درست بودن» این تفسیر در رهیافت تاریخی، همانا همخوانی آن با فهم مدرن از متون افلاطون و ارسطو تلقی می گردد. نویسنده بیان می دارد که محققان این رهیافت بدون توجه به متون یونانی، نتایج خود را در وضعیت فلسفه سیاسی اسلامی، به زمینه و زمانه محوری حاکم بر اندیشه شأن حوالت می دهند و از رجوع دقیق و محققانه به متون پرهیز می کنند، چون که زمینه محوری و زمانه محوری آنها، گویی قبل از هر رجوعی، نتایج را روشن ساخته است.فصل سوم (مطالعه تفسیری فلسفه سیاسی اسلامی)فصل سوم با عنوان «مطالعه تفسیری فلسفه سیاسی اسلامی» متون و آرای محققانی چون، لئو اشتراوس، هانری کربن، محسن مهدی، چارلز باتروث، میریام گالستون و جاشوار پرنز مد نظر محقق است. نویسنده با دقیق دانستن این رهیافت مطالعاتی در غرب بر آرا و شیوه نگرش محققانی چون اشتراوس و مهدی تاکید می ورزد و اعتقاد دارد که این رهیافت توانسته است برداشت درستی از فلسفه سیاسی اسلامی داشته باشد و بین آموزه های سقراطی و آموزه های اسلامی نسبت صحیحی برقرار سازد تا در پرتو این نسبت صحیح به فهم درستی از سازمان مفاهیمی فلسفه سیاسی اسلامی برسد. در این فصل بر درک عمیق اشتراوس از تمایز میان فلسفه سیاسی اسلامی و فلسفه سیاسی مسیحی تاکید گردیده است، همین مساله توانسته فهم فلسفه سیاسی اسلامی را در افق فکری اشتراوس وسیع تر کند. به عبارتی دیگر با فلسفه سیاسی اسلامی در ساحت مستقل از فلسفه سیاسی مسیحی برخورد می شود، این استقلال و عدم قراردادن مفاهیم اسلامی ذیل مفاهیم مسیحی یکی از نکات کلیدی فهم فلسفه سیاسی اسلامی نزد محققان رهیافت تفسیری است. در نظر نویسنده، محققان این رهیافت با تاکید بر متون اصلی فیلسوفان اسلامی توانسته اند تا از چنبره زمینه محوری و زمانه محوری رهیافت تاریخی بیرون روند و متن محوری را شیوه بنیادین تحقیق خود قرار دهند و بر این اساس به موفقیت هایی در فهم فلسفه اسلامی نائل گردند. البته نویسنده ضمن تأیید این رهیافت مطالعاتی در غرب نسبت به فلسفه سیاسی اسلامی اعتقاد دارد که محققان این حوزه خویش را در فارابی و در ادامه تا آخر حیات ابن رشد محدود کرده اند در حالیکه فلسفه سیاسی اسلامی دایره بزرگ تری دارد و این محققان بدان توجه نکرده اند، بنابراین محدودیت دایره بررسی و تحقیق، محققان رهیافت تفسیری اصلی ترین نقد نویسنده به این رهیافت مطالعاتی است.فصل چهارم (مطالعه انتقادی فلسفه سیاسی اسلامی)در فصل چهارم آرا و متون «الیور لیمن» و «دیمیتری گوتاس» مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده بیان می دارد که رهیافت انتقادی هویت خود را از نقد رهیافت تفسیری به دست می آورد و خصوصاً بر نقدهای گوتاس بر اشتراوس و محسن مهدی اشکال هایی را وارد می نماید. رجوع نکردن دو محقق بررسی شده در رهیافت انتقادی به متون اصلی فلسفه اسلامی، یکی از اساسی ترین انتقاداتی است که بر آنها وارد است. نویسنده بیان می کند که لیمن و گوتاس تلاشی برای مواجهه دقیق و علمی با متون فلسفه سیاسی اسلامی نکرده اند و در جایی گوتاس در نقد اشتراوس نه تنها به خود اشترواس ارجاع نمی دهد بلکه لیمن را ملاک قرار داده است. نویسنده از این نظر اشکالات بسیار زیادی به لیمن و گوتاس وارد می کندبه طوری که به نظر می آید لیمن و گوتاس برداشت درستی از انتساب پنهان نگاری از جانب اشتراوس به فیلسوفان سیاسی اسلامی ندارند چون که پنهان نگاری را فقط در سویه «تعقیب و تهدید» نگریسته اند و دو سویه دیگر مد نظر اشتراوس، شامل «وظیفه سیاسی» و «آموزش فلسفی» را نادیده انگاشته اند. از دیگر ایرادات نویسنده کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» عدم توانایی در درک رابطه آموزه های اسلامی و فلسفه سقراطی است، امری که سبب شده تا فلسفه سیاسی در نظر این دو محقق به معیار زبانی تنزل پیدا کند و هم چنین فلسفه سیاسی اسلامی با علوم سیاسی و جامعه شناسی سیاسی، خلط گردد. شاید بی ارتباط نباشد که بگوییم ناگفته نویسنده از نقد و تحلیل رهیافت انتقادی در نهایت نشان دادن این مطلب است که رهیافت انتقادی کوششی است محققانه برای احیای رهیافت تاریخی. به عبارتی دیگر رهیافت انتقادی رویه و سویه دیگری از رهیافت تاریخی است که هویت خود را از مواجهه با محققان و پژوهشگران رهیافت تفسیری می گیرد و به شکلی بازتفسیری است بر رهیافت تاریخی.فصل پنجم (مطالعه توصیفی فلسفه سیاسی اسلامی)در فصل پنجم، آرا و متون محققانی چون ان لمبتون، هانس دایبر، آنتونی بلک، پاتریشیا کرون و نلی لحود مورد توجه و بررسی مؤلف است. از نظر نویسنده محققان این رهیافت بدون اتخاذ موضع مشخصی مباحث فلسفه سیاسی اسلامی را توصیف می کنند البته این توصیف مبتنی بر منابع دست اول و متون اصلی فیلسوفان سیاسی اسلامی نیست بلکه تکیه و تاکید در این رهیافت بر منابع دست دوم است و همین مساله باعث بروز مشکلاتی در این رهیافت می شود. در بین محققان رهیافت توصیفی هیچ کدام مشخصاً یا به صورت خاص به دنبال فهم فلسفه سیاسی اسلامی نرفته است بلکه عموماً نوشته های حوزه این رهیافت به فلسفه سیاسی اسلامی ذیل مطالب دیگری پرداخته اند. نویسنده کتاب به وضع خاص متون محققین رهیافت توصیفی انتقاد دارد و اعتقاد دارد که این رهیافت با اغتشاش نظری و روشی و همینطور عدم تمایز میان فلسفه سیاسی و نظریه سیاسی مواجه می باشد. از نظر نویسنده کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب»، این رهیافت به علت نداشتن ثبات روشی و مبنای دقیق و همینطور عدم استفاده از منابع دست اول همزمان از هر سه رهیافت قبلی متأثر است و مخاطب را گرفتار سردرگمی می کند.فصل ششم (جمع بندی و نتیجه گیری)مؤلف در فصل ششم به چهار نکته اشاره دارد. نکاتی که جمعاً نتیجه گیری و جمع بندی کتاب را شامل می شوند و مساله اصلی در هر کدام از این نکات، کلید واژه «فهم» است.۱- فهم فلسفه سیاسی اسلامی میسر نمی گردد مگر اینکه فلسفه سیاسی یونانی (سقراطی) به درستی فهم شود. چونکه آنها نه در زمانه خویش و نه در دوران مدرن کنونی به درستی فهم نشده اند چونکه تصور رایج از آنها در غرب، مشرکانه و ملحدانه است و مسیر اندیشه آنها صرفا از طریق عقل عبور می کند. همینطور نزد فیلسوفان اسلامی، آنها فیلسوفانی الهی هستند که علاوه بر عقل از اشراق هم بهره می برده اند. نویسنده تصویر دیگر را برای فهم بهتر فلسفه سیاسی یونانی ذکر می کند و آن تصویر سقراط نبی است. پذیرش هر یک از تصاویر سه گانه وضعیت و شرایط فهم فلسفه سیاسی یونانی را تغییر می دهد. در پذیرش تصویر نخست فهم رابطه فلسفه سیاسی یونانی و فلسفه سیاسی اسلامی ناممکن می شود و ایراد اصلی سه رهیافت تاریخی، انتقادی و توصیفی پذیرش تصویر نخست است. اما کسانی که در تصویر دوم فیلسوفان سقراطی را متأله یافته اند در فهم فلسفه سیاسی اسلامی ناتوان نخواهند بود که همچون آنها محققان رهیافت تفسیری است. «در صورتی که تصویر سوم، یعنی سقراط نبی اتخاذ شود، فضای جدیدی ایجاد خواهد شد که نه تنها به راحتی می تواند مسائل میان دو فلسفه یونانی و اسلامی را پاسخ دهد، بلکه می تواند افق های تازه ای برای مطالعه فلسفه و فلسفه سیاسی عرضه نماید (رضوانی، ۱۳۹۳: ۲۴۸). فلسفه افلاطون تنها زمانی به فهم می آید که سه رساله جمهوری، مرد سیاسی و قوانین به صورت تکمیلی مطالعه شوند، این باور که هر کدام تعدیل دیگری هستند، فهم فلسفه افلاطون و بنابراین فهم فلسفه سقراطی را با مشکل مواجه می کند. فلسفه سیاسی ارسطو با فلسفه سیاسی افلاطون تفاوت می کند و فلسفه سیاسی ارسطو هماهنگی چندانی با فلسفه سیاسی اسلامی ندارد بنابراین عدم توجه فیلسوفان اسلامی به کتاب سیاست ارسطو دلیلی بر نقص مطالعات فلسفی آنها نیست ضمن اینکه در دسترس بود کتاب اخلاق نیکوماخوس از اهمیت کتاب سیاست ارسطو نزد مسلمانان کاسته است. همینطور فیلسوفان سیاسی اسلامی را نمی توان با نوافلاطونیان و نوارسطوئیان تفسیر کرد، چونکه نزد آنها کمترین توجهی به مباحث سیاسی و اجتماعی وجود ندارد.۲- «در نسبت سنجی میان فلسفه سیاسی یونانی و فلسفه سیاسی اسلامی باید به آموزه های اسلامی توجه کرد. چونکه فیلسوف اسلامی با نگرش آموزه های اسلامی، تلاش می کند به الگوهای مشابه در فلسفه یونانی پی ببرد» (رضوانی، ۱۳۹۳: ۲۵۲). در مطالعات فلسفه سیاسی اسلامی در غرب به این مساله یعنی آموزه های اسلامی بعنوان حد وسط نسبت سنجی فلسفه سیاسی یونانی و فلسفه سیاسی اسلامی توجه نمی گردد.۳- نمی توان به فهم صحیحی از فلسفه سیاسی اسلامی دست یازید بدون اینکه به فهم درستی از فلسفه و فلسفه سیاسی نائل نیامد. خلط و جایگزینی نظریه سیاسی با فلسفه سیاسی عمده اشکالی است که محققان رهیافت های مختلف، خصوصاً رهیافت های تاریخی، انتقادی و توصیفی را با مشکل جدی مواجه کرده است. فهم آنها از فلسفه سیاسی در درون چارچوب علمی دوران مدرن قرار دارد و این چارچوب برای فهم فلسفه و فلسفه سیاسی و در نهایت فهم فلسفه سیاسی اسلامی ناتوان است.۴- تکیه محققان رهیافت های تاریخی، انتقادی و توصیفی بر تفسیرها و فهم های مدرن از فلسفه یونان و فلسفه سیاسی سقراطی از دیگر مشکلات عمده و مهم برای فهم فلسفه سیاسی اسلامی است. چونکه تا فهم درستی از فلسفه سیاسی یونانی به دست نیاید، امکان فهم فلسفه سیاسی اسلامی ناممکن است. بنابراین باید از فهم مدرن و تفسیر مدرن و جدید از فلسفه سیاسی یونان عبور کرد و با روش و روشی دیگر به متون اصلی رجوع کرد تا بنیان های درستی برای فهم فلسفه سیاسی اسلامی به دست آید.
جایگاه کتاب در بین دیگر آثار نویسنده و آثار مشابهاز محسن رضوانی، دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تا کنون دو کتاب به صورت فردی و دو کتاب هم به صورت گروهی در حوزه های اندیشه سیاسی، خصوصاً فلسفه سیاسی انتشار یافته است.آثار انفرادی او عبارتند از: ۱- کتاب «لئو اشتراوس و فلسفه سیاسی اسلامی» توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در سال ۱۳۸۵ انتشار یافته است. نویسنده در این کتاب کوشیده است تا رهیافت بدیع و قابل توجه اشتراوس را به فلسفه سیاسی اسلامی توضیح دهد. نویسنده تلاش دارد تا ضمن شرح «پنهان نگاری» اشتراوس، بر نوع فهم و نسبتی که او با فلسفه سیاسی اسلامی با رجوع به متن های اصلی بر قرار می کند را شرح دهد. در حقیقت کتاب مذکور بسط و توضیح بخش اشتراوس از فصل رهیافت تفسیری کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» است. اجمال این بخش از کتاب وی در کتاب «لئو اشتراوس» به تفصیل می رسد.آثار گروهی او عبارتند از: ۱-« چشم انداز دانش سیاسی در ایران» توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاییز ۱۳۹۲ انتشار یافته است. مقاله مطالعات فلسفه سیاسی اسلامی در غرب، عنوان بخشی است که رضوانی نویسندگی آنرا بر عهده داشته است. این فصل از کتاب چکیده ای است از کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» و در آن تلاش می شود تا افق دید و نگاه نسبت به مطالعه فلسفه سیاسی اسلامی در غرب مورد نقد قرار گیرد.۲-« روش شناسی در مطالعات سیاسی اسلام» توسط دانشگاه امام صادق (ع) در بهار ۱۳۸۶ انتشار یافته است. مقاله روش شناسی فهم فلسفه سیاسی اسلامی بخشی از کتاب است که رضوانی نوشتن آنرا بر عهده داشته است. این مقاله هم به شکلی ارتباط بسیار وثیقی با کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» دارد. به علت بدیع بودن کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» تابحال هیچ اثر مشابهی در این عرصه به نگارش در نیامده است که بتوان مقایسه یا نسبت سنجی خاصی با آن انجام داد. این کتاب در بین آثار تألیفی رضوانی از جامعیت خاصی برخوردار می باشد و می توان گفت، اغلب مطالعات سیاسی این محقق به نقطه کانونی همین کتاب متصل می شود. فلسفه سیاسی اسلامی حوزه ای است که اغلب دغدغه مندی و نوآوری های این محقق را معطوف به خود کرده است.مزایای کتاب۱- در کوتاه ترین جمله می توان گفت کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» بدیع و تازه است و همین بدیع بودن یکی از برترین و اصلی ترین محاسن کتاب است.۲- تسلط نویسنده بر زبان انگلیسی و بهره گیری از منابع دست اول یکی دیگر مزایای کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» است. عمدتاً کتب موجود تألیفی در حوزه فلسفه سیاسی بر متون دست اول و اصل نوشته های متفکران و محققان مورد بحث نویسندگان استوار نیستند و از این جهت که کتاب مورد بحث به متن های دست اول توجه کرده و آنها را مبنای توصیف و تحلیل خویش قرار داده، مزیت بالایی را بوجود آورده است.۳- موجز نویسی و دسته بندی روشن و واضح توصیف ها، تحلیل ها و نتایج یکی دیگر از محاسن کتاب است. کتاب از ابتدا و خیلی شفاف هدف خویش را مشخص کرده است و مسیر برای خواننده کاملاً روشن است. بلند نویسی ندارد و در هر بخش از کتاب مشخصاً معلوم است که نویسنده به دنبال چیست و چه مسیر تحقیقی را طی می کند.معایب کتاب۱- نحوه توزیع و معرفی کتاب به جامعه دانشگاهی کشور در حوزه تحصیلات تکمیلی و به خصوص در رشته های «اندیشه سیاسی در اسلام» و «اندیشه سیاسی» و «فلسفه غرب» و «فلسفه اسلامی» مناسب نمی باشد. به عبارتی دیگر بعد از ۵ سال که از انتشار کتاب نوآورانه «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» می گذرد، جامعه مخاطب خویش را نیافته است.پیشنهاد نهاییکتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» برای مخاطب خاص نگاشته شده است. مبحث خاص کتاب، محتوای آنرا بسیار تخصصی کرده است بنابراین به نظر می آید این کتاب می تواند در گام نخست مورد توجه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دو رشته اندیشه سیاسی در اسلام (کارشناسی ارشد) و اندیشه سیاسی (دکتری) باشد چونکه می تواند افق مطالعاتی این دسته از دانشجویان را بیرون از دایره های معمول و چارچوب های کلیشه ای و سیطره یافته موجود، گسترده تر کند. همینطور این کتاب می تواند بعنوان منبع بدیعی مورد توجه و تأمل آن دسته از دانشجویان رشته های فلسفه غرب و فلسفه اسلامی که تمایل دارند در رساله ها و رساله های خود موضوعات در رابطه با فلسفه سیاسی و فلسفه سیاسی اسلامی را انتخاب کنند، قرار گیرد.
منبع: nooremarefat.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب