معاون بنیاد ملی خانواده در گزارش نور معرفت مطرح كرد؛
در مساله جمعیت تا اقناع نخبگانی نباشد حتما اقناع عمومی هم نیست
به گزارش نور معرفت، گودرزی اظهار داشت: مساله جوانی جمعیت و پیری جمعیت همچون مسائل و بحران های پیش روی کشور عزیزمان ایران است و چاره جویی برای عبور از این بحران همچون وظایف جدی حاکمیت و مردم است.
خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: یکی از بحران های فعلی جامعه ما جمعیت است. سیاست های تحدید جمعیت از پیش از انقلاب وجود داشت و در برهه هایی متوقف و سپس مجدداً اجرائی شد و در گذشته تحت عنوان «فرزند کمتر، زندگی بهتر» مطرح می شد. امروز، کمی جمعیت یک فاجعه است، اما باید در نظر گرفت که این بحران در همه جای دنیا وجود دارد و کشورها درصدد افزایش جمعیت هستند. باید بدانیم که نیروی جوان هر سرزمینی، قدرت آنست و شاخصه و اقتدار هر کشوری به شمار می آید و ما در آغاز انقلاب با همین سرمایه از مشکلاتمان عبور کردیم. به همین دلیل جهت بررسی مساله بحران جمعیت با حجت الاسلام علی گودرزی معاون بنیاد ملی خانواده به گفت و گو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می شود:
*مساله سیاه چاله جمعیتی چقدر جدی است و لزوم جوان سازی جمعیت چقدر برای جامعه حیاتی است؟
مساله جوانی جمعیت و آینده هولناک پیری جمعیت همچون مسائل و بحران های پیش روی کشور عزیزمان ایران است و چاره جویی برای عبور از این بحران همچون وظایف جدی حاکمیت و مردم است. در مقابل برخی معتقدند روند تاریخی رشد اقتصادی برای جوامع مختلف نشان میدهد گذار از اقتصاد کشاورزی به اقتصاد صنعتی توأم با کاهش نرخ باروری بوده است که به آن گذار جمعیتی می گویند و اتفاقی جهانی است و خیلی مساله جدی و مهمی نیست. این گروه می گویند مساله جوانی جمعیت در ایران هم به مانند دیگر کشورهای جهان است و درکی از تفاوت های ایران و موقعیت آن در منطقه ندارند. آن چه به نظر صحیح می رسد این است که مساله جمعیت و کاهش رشد آن در این ایران متفاوت با غرب است و همین تفاوت ها ضرورت و اهمیت آنرا صدچندان می کند.
اول این که کشورهای غربی بعضاً ۳۰۰ سال طول کشید تا پیر شدند ولی ما در نهایت سی ساله پیر می شویم و تفاوتش آنست که آنها فرصت ایجاد زیرساخت های سالمندی را داشتند ولی ما فرصتمان بسیار کم است.
دوم آنکه آنها همه با هم پیر شدند، ولی ما در منطقه ای پیر می شویم که در بین ۲۶ کشور منطقه ۲۵ امین کشور به لحاظ نرخ باروری هستیم و جز کشورهای قعر جدولی هستیم! و این یعنی پیرستان وسط جوانستان…
سوم آنکه کشورهای اروپایی وقتی پیر شدند که بوسیله غارت کشورهای آفریقایی و صنعتی شدن ثروتمند شدند و توسعه یافته بودند ولی ما چه زمانی پیر می شویم؟ ما وقتی پیر می شویم که هنوز در بحث تحریم درحال دست و پنجه نرم کردن ایم. در ارتباط با تعریف سیاه چاله جمعیتی خدمتتان عرض کنم وقتی تعداد موالید با مرگ و میر ما یکی بشود آنگاه ما در سیاه چاله جمعیتی خواهیم افتاد. در دوران کرونا برخی استانهای کشور بخاطر مرگ و میر بالا مدتی در تله و سیاه چاله جمعیتی افتادند اما ما در آینده با منفی شدن نرخ رشد جمعیت به شکل گسترده و با همه استانها وارد سیاه چاله جمعیتی خواهیم شد. ما از سال ۹۸ به نرخ رشد جمعیت زیر یک رسیدیم و سال ۱۴۰۳ چیزی در حدود نیم درصد رسیدیم و این یعنی انقراض نسلی. ممکنست فاصله ما با سیاه چاله جمعیتی کم باشد اما بطور قطع خروج از این سیاه چاله چند دهه طول می کشد برخی معتقدند ۱۵۰ سال طول می کشد که از این تله جمعیتی خارج شویم و این یعنی فاجعه! پیری جمعیت ایران امری نیست که قابل علاج باشد و اگر نسل ها پیر شدند و زنان دهه شصتی از سنین باروری خارج شدند دیگر قابل علاج نخواهد بود به همین دلیل علاوه بر اولویت باید فوریت را هم در حل این مساله لحاظ کرد و برای همین است که رهبر معظم انقلاب بالاتر از ۵۰ بار به مساله جمعیت اشاره کردند و کلید واژه هایی چون آینده هولناک جمعیتی را به کار گرفتند. جمعیت جوان از زیر ساخت های اصلی پیشرفت های اقتصادی، سیاسی، امنیتی است و طبعاً جامعه ای که جمعیت جوان آن کمتر باشد توفیقاتش در پیشرفت ها کمتر خواهد بود به همین دلیل لازم است کشوری که بدنبال توسعه و پیشرفت است برای جوانی جمعیت هم بصورت جدی تلاش کند والا پیشرفت بدون هرم سنی جوان حتما محقق نمی گردد.
*توجیهات اقتصادی فرزندآوری و طرح جوانی جمعیت با توجه با شرایط فعلی جامعه چیست؟ یکی از با اهمیت ترین سوالات مخاطب درباب فرزند آوری توجیه اقتصادی و بندهای حمایتی در طرح جوانی جمعیت است که به درستی تبیین نشده به نظر شما آیا این بندها کافیست یا خیر و توجیهات اقتصادی در ببین فرزند امری چیست؟ هم اکنون مشکل فرهنگی درباب فرزند آوری جدی تر است یا مشکلات اقتصادی؟
مسائل اقتصادی بااینکه مهمست اما اگر بخواهیم اولویت گزاری نماییم مهم تر از خود مساله اقتصاد انگاره های اقتصادیست. یعنی بیش از اینکه فقر اقتصادی عامل فرزند نیاوردن مردم باشد انگاره فقر است که مانع فرزندآوری می گردد. به عبارت دیگر فقر انگاری از خود فقر اقتصادی مهم تر است. فقر انگاری را هم اگر دقیق عوامل آنرا بررسی نماییم بیشتر عامل رسانه در آن دخیل است و ما می دانیم رسانه هم از ابزارهای فرهنگ ساز است پس فرهنگ نقش اصلی و اولویت اول مساله جمعیت و فرزندآوری است نشانه هایی هم بر اساس این که مساله اقتصادی نیست وجود دارد مانند این که در مناطق ۱و۲و۳ تهران با وجود این که متمول و پولدار هستند ولی متأسفانه نرخ باروری آنها کمتر از مناطق متوسط تهران است یا استان گیلان که از استانهای برخوردار ایران اسلامی است از سیستان و بلوچستان که از استانهای کم برخوردارست نرخ باروری آن خیلی پایین تر است همه این موارد نشان از آن دارد که مؤلفه اصلی مؤثر بر فرزندآوری اقتصاد نیست!
*آیا با راهکارهای فعلی ما موفق به عبور از تله جمعیتی می شویم؟
بدون تعارف به نظر من راهکارهای فعلی و مدلهای بکارگیری شده ظرفیت ایجاد یک حرکت عمومی به سمت فرزندآوری را ندارد و مشوق ها به سبب نقص در اجرا و تعلل مجریان آن نتوانسته قشر متوسط و ضعیف را هم به سمت فرزندآوری سوق بدهد به همین دلیل باید طرح نو و دیگری دراندازیم و این حرکت عمومی را محسوس، منظم و کارآمدتر نماییم.
*خب اگر می گوئید اثر چندانی در مدل و نوع حرکت های فعلی احساس نمی شود پس چرا می گویند سقوط نرخ باروری متوقف گردیده است؟
تثبیت نرخ باروری دقیقاً مانند تورم است که دولت ها گزارش از کاهش تورم یا تثبیت تورم می دهند اما مردم می بینند سفره هایشان هر روز کوچک تر می شود. در مساله جمعیت هم ما در سال ۱۴۰۲ به نسبت ۱۴۰۱ کاهش موالید داشتیم اما طبق فرمول و محاسبه نرخ باروری می گویند که نرخ باروری کنترل شده است! به سبب این که تعداد زنان در سن باروری ما کم شدند سبب شده در فرمول محاسبه توقف را نشان دهد والا موالید ما سیر نزولی داشته است و در سه ماهه اول سال ۱۴۰۳ هم متأسفانه به نسبت سه ماهه اول ۱۴۰۲ چهارده هزار کاهش موالید داشته ایم.
*قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت را در حرکت عمومی به سمت فرزندآوری چگونه ارزیابی می کنید؟
نوشته انسان هیچ وقت کامل و بی نقص نیست و هیچ گاه نمی توان ادعای جامعیت و بی نقصی یک قانون را داشت به همین دلیل بطور قطع انتقاد به قوانین و اجرای آنها وجود دارد اما قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت با توجه به این که مشوق زمین برای فرزند سوم و چهارم است توانسته تولد فرزندان سوم و چهارم را چند درصدی افزایش بدهد. البته با وجود زحمات زیاد دولت قبل و اعتقاد شخص رییس جمهور شهید ولی سازمان برنامه دولت قبل حوزه جوانی جمعیت را مخصوصاً در سالهای ۱۴۰۰و۱۴۰۱ مورد بی مهری کامل قرار داد و اختصاص های مربوط به ستاد ملی جمعیت را معطل گذاشت و اگر بخواهیم ارزیابی دقیقی از اثرگذاری قانون داشته باشیم حتما باید ۱۰۰ درصد هزینه های اجرای قانون پرداخت گردد و سپس بتوانیم درباره ی اثرگذاری آن صحبت نماییم.
*حرکت های مردمی آیا در میدان جنگ جهانی جمعیت مؤثر است یا حرکت های حاکمیتی؟
حرکت های مردمی مکمل حرکت های حاکمیتی ست و دوگانه مردم و حاکمیت دوگانه غلطی است اما بطور قطع در کارهای اجتماعی حرکت های خودجوش مردم پایه مؤثرتر است. پس دستیار مردمی سازی حاکمیت اگر از جنس مردم باشد و کارمند نباشد و دنبال قبیله بازی نباشد و گروههای مستقل مردمی را به رسمیت بشناسد حتما می تواند در پیوند به حاکمیت و مردم موفق باشد و در صورتی که بالعکس عمل کند حتما در این پیوند ناموفق ست.
*تاکید رهبر معظم انقلاب به وزیر محترم بهداشت و خطاب ایشان به شبکه بهداشت را به چه صورت ارزیابی می کنید و آیا سبب تحولی در نرخ باروری خواهد شد؟
حتماً مؤثر خواهد بود و به نظرم مقداری از دغدغه های فعالان جمعیتی را کم خواهدنمود اما تحول و اثر جدی در رفع موانع بسته به عملکرد و عمل به سفارش های معظم له دارد. ایشان همیشه از شروع دهه ۹۰ از مسئولین محترم و به ویژه وزرای بهداشت امر مهم جمعیت و اهتمام به آنرا خواسته و دستوراتی داشته اند ولی اثر و تحول در میدان بسته به عمل وزارت بهداشت و دیگر متولیان امر دارد که امیدواریم در این دولت بتوان مقداری از این فرامین را محقق کرد. وزیر بهداشت باید در نخستین گام افراد معتقد به مساله جمعیت را در مسئولیت های در رابطه با حوزه جمعیت و فرزندآوری بگمارد و جلسات قرارگاه را منظم و مرتب برگزار و پیگیری مصوبات را در دستور کار جدی وزارتخانه قرار دهد که در دوره قبل وزیر محترم تمامی جلسات قرارگاه را شخصاً تشکیل و مدیریت می کرد و امیدواریم در این دوره هم چنین اهتمامی در ستاد وزارت بهداشت و بلکه بیش از قبل باشد تا بتوان قسمتی از دغدغه رهبری معظم انقلاب را برطرف نمود. گام دوم وزیر باید عمق بخشی به آموزش های شبکه بهداشت و رفتن به سمت اقناع تیم شبکه بهداشت است و تا این مهم اتفاق نیافتد حرکت به سمت فرزند آوری عموم مردم هم اتفاق نمی افتد در حقیقت اقناع شبکه بهداشت، اقناع نخبگانی است و قبلاً گفته ایم که مسیر اقناع عمومی، اقناع نخبگانی است و تا اقناع نخبگانی اتفاق نیافتد حتما اقناع عمومی هم اتفاق نمی افتد یا به سختی اتفاق خواهد افتاد و تا امروز هم چنین موردی محقق نشده است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب