صالحی:
به سمت بازسازی مفهوم وقف حركت نماییم
به گزارش نور معرفت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاكید بر اینكه وقف در عرصه های مختلف زندگی ما تاثیر بسزایی داشته است و یك عمل اجتماعی است كه وقتی به تفكر دینی و اسلامی نگاه می نماییم می بینیم وقف موتور تمدن سازی اسلامی به حساب می آید، اظهار داشت: حوزه فرهنگ، هنر و رسانه سه حوزه مهم در تمدن سازی به حساب می آید و باید در عرصه وقف این سه حوزه را به صورت جدی دنبال نماییم چون كه تمدن ایرانی-اسلامی بدون توجه به این سه حوزه شكل نمی گیرد.
به گزارش نور معرفت به نقل از ایسنا، سیدعباس صالحی-وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی- امروز دوشنبه (۱۳ آبان ماه) در همایش ملی "یاوران وقف" كه با حضور واقفان، متولیان، هیأت امنا و فعالان وقف در عرصه های مختلف در موزه ملی ایران برگزار شد، با تاكید بر اینكه وقف را با دو نگاه می توان دید كه هر كدام از این دو نگاه می تواند مساله متفاوتی از وقف را به ما عرضه بدهد، اظهار نمود: یكی وقف را عمل استحبابی فردی می بینید و نگاه دوم نگاه اجتماعی به وقف است. ما وقتی به تفكر دینی و اسلامی نگاه می نماییم وقف موتور تمدن سازی اسلامی است. با نگاهی كه تفكر دینی و تاریخ اسلام به ما یاد می دهد وقف یك عمل استحبابی فردی در حاشیه زندگی افراد نیست بلكه موتور تمدن سازی است.
تمدن سازی اسلامی با موتور وقف حركت می كند
ایشان در ادامه با اشاره به تاریخچه زندگی پیامبر (ص)، خاندان و اصحاب ایشان كه هر كدام در عرصه وقف یادگارها و نمادهایی از خود به جای گذاشته اند، تصریح كرد: در جامعه جاهلیت وقف معنایی نداشت اما پیامبر (ص) تمام سرمایه گذاری تعلیمی و عملی خویش را برای ترویج وقف به كار برد. تاریخ اسلام و مورخان به ما می گویند این عمل تا حدی فراگیر شد كه تمام اصحاب پیامبر (ص) از خود موقوفه هایی به جای گذاشتند با اینكه از شرایط مالی خوبی برخوردار نبودند. نماد واقفان در میان خاندان (ع)، حضرت علی (ع) است. ایشان ده ها هزار نخلستان و چاه را وقف كردند. از این منظر می توانیم بگوییم تمدن سازی اسلامی با موتور وقف حركت می كند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان كرد: ما اگر به شاخه های وقف نگاه نماییم می بینیم كه چگونه وقف جامعه اسلامی را به سمت تمدن سازی پیش برده است. توسعه انسانی بعنوان یك كانون تمدن ساز به حساب می آید. تمام بخش هایی كه در توسعه این كانون فعالیت داشته اند بر محور وقف بوده است. مساجد صرفا پایگاه های عبادت نبودند بلكه نقش مهمی در انسان سازی داشته اند كه پشتوانه آنها وقف بوده است. بخش دیگری از توسعه انسانی بر عهده كتابخانه ها بوده است كه این مورد هم با وقف پیوند خورده است. اگر تمدن سازی انسانی و توسعه انسانی را مد نظر قرار بدهیم می بینیم كه وقف پشتوانه این دو بوده است. در حوزه بهداشت و درمان هم وقف سهم قابل توجهی داشته است. زمانی كه ناصرخسرو در كتاب خود می خواهد بیت المقدس را تفسیر كند به این امر كه در این مكان موقوفه های بسیار زیادی وجود دارد كه در جهت رفاه حال انسان ها است، توجه می كند. بخش دیگری از موقوفات در عرصه خدمات عمومی بوده است. كاروانسراها، كاشت درخت، پشتیبانی از حقوق حیوانات كه در جامعه امروز یك امر نوینی به حساب می آید در وقف وجود داشته است. وقف خصوصیت تمدن سازی اسلامی است كه نه تنها به حقوق انسان ها بلكه به حقوق سایر موجودات و حیوانات هم توجه داشته است. دامنه وسیع وقف در عرصه خدمت رسانی عام و خاص وجود دارد.
هسته شهرهای سنتی از راه وقف حفظ شده است
صالحی افزود: یكی دیگر از مظاهر تمدن سازی شهرسازی است. اینكه چگونه شهرها فعال باشند و موتور فعالیت آنها بر چه امری استوار باشد در كانون وقف گنجانده شده است. تمام بازارها، كارونسراها، حمام ها و هر آنچه كه جزو نیازهای اولیه به حساب می آید عموما از راه وقف برای انسان ها مهیا شده است. مركز شهر هسته اصلی هر شهر به حساب می آید كه بر بنیاد وقف نهاده شده است. ما این امر را در شهرهایی همچون اصفهان و سایر شهرها مشاهده می نماییم و به شكلی می توانیم بگوییم وقف كانون محله و نظام شهری را شكل داده است. در هر كدام از موقوفات یك درصدی برای تعمیرات بوده است و شهرها از این طریق سریع پوسته عوض نمی كردند. هسته شهرهای سنتی از راه وقف حفظ شده است و مظاهر تمدن سازی را می توانیم با محور وقف ببینیم.
بیش از ۴۰ هزار موقوفه و ۲۵ هزار رقبه متعلق به خانم ها است
وی تاكید كرد: وقف به جنسیت خاصی ربط نداشته است. بیشتر از ۴۰ هزار موقوفه و ۲۵ هزار رقبه متعلق به خانم ها بوده است و از عهد مشروطه تا سال ۱۳۲۰ یعنی آخر حكومت رضاخان ۲۴ درصد موقوفات مربوط به زنان بوده است. جریان تفكر و تمدن اسلامی تمام جامعه را درگیر وقف كرده است و این مورد خارج از طبقات اجتماعی و جنسیت بوده است. با این نگاه باردیگر باید بگویم كه وقف موتور محرك جامعه است و از همین منظر می توانیم در جهت ادامه حكومت اسلامی از این امر بهره ببریم چون كه وقف به انسان افق بلند می دهد و صدقه جاریه است. آبی در جریان است و در افق زندگی محور نمی گردد. وقف یك فضای انسان ساز و یك فضای جامعه ساز دارد. یك عمل حاشیه ای نیست بلكه جوهره حركت اجتماعی است و با این نگاه باید تغییرها و تحولاتی را در این حوزه شاهد باشیم.
به سمت بازسازی مفهوم وقف حركت كنیم
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان كرد: باید به سمت طرح بازسازی مفهوم وقف حركت نماییم. خود وقف از نظر مفهومی یك مفهوم سیال است و دامنه وقف محدود به اعیان نیست. ما دو نوع وقف داریم؛ یكی وقف مشهود و دیگری وقف نامشهود. وقف فقط اموال مشهود نیست بلكه می توانیم دارایی های نامشهود را هم وقف نماییم. با تفكری كه هم اكنون در جهان شكل گرفته است بخش اصلی دارایی انسان نامشهود است و می توانیم در عرصه وقف از آن بهره ببریم. باید بیشتر از گذشته نسبت به این مورد تأمل نماییم كه چگونه می توانیم از مفهوم سیال وقف بهره ببریم و از آن در جامعه سازی و انسان سازی استفاده نماییم.
صالحی تصریح كرد: مدل سازی مدیریتی یكی دیگر از مسائلی است كه باید به آن بپردازیم. نظام مدیریت وقف تنوع سازی زیادی دارد. باید الگوهای مدیریتی وقف را ببینیم و در این عرصه كارهایی متنوع و فراوانی از لحاظ نظری و محتوایی داشته باشیم. كشف و خلق نیازها نكته بعدی است كه باید به آن بپردازیم. محدوده نیازهای اجتماعی باید شناسایی شود و از وقف در این مساله بهره ببریم.
وقف باید با حوزه فرهنگ، هنر و رسانه ارتباط بیشتری داشته باشد
وی خاطرنشان كرد: حوزه فرهنگ، هنر و رسانه سه حوزه مهم در تمدن سازی عام و حوزه مهم اسلامی در مفهوم خاص و حوزه ایرانی و اسلامی به صورت اخص مهم می باشد. وقف باید با حوزه فرهنگ، هنر و رسانه ارتباط بیشتری داشته باشد. نظام وقف در كل جزء نظام های اجتماعی است كه باید جدی گرفته شود اما حوزه فرهنگ، هنر و رسانه كانون این تلاش ها است و تمدن ایرانی-اسلامی بدون توجه به این سه حوزه شكل نمی گیرد.
در حاشیه این مراسم سید عباس صالحی از نمایشگاه دستاوردهای دانش بنیان كه در موزه ملی برپا بود دیدن كرد.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب