آیه ای که بالای سر رهبر انقلاب نقش بسته بود، چه تفسیری دارد؟
به گزارش نور معرفت، آیه ۳ سوره طلاق در دیدار امروز هزاران نفر از اقشار مختلف مردم با رهبر معظم انقلاب در مورد تحولات سوریه نقش بسته بود.
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی بامداد امروز چهارشنبه ۲۱ آذر ماه در دیدار هزاران نفر از اقشار مختلف مردم در مورد مسائل منطقه بخصوص تحولات سوریه بیاناتی داشتند. در این نشست آیه ۳ سوره طلاق «إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ؛ خدا امرش را نافذ و روان می سازد» نقش بسته بوده است.
در ادامه به تفسیر این آیه می پردازیم.
«…اِنَّ اللّهَ بالِغُ اَمرِه». بر مبنای بیشتر قرائات (بالغٌ أمرَه و بالغُ أمرِه) «أمر» در این آیه مفعول بالغ» و «بالغ» از اوصاف خداوند است.
ولی طبق قرائتی شاذ (بالغٌ أمرُه) «بالغ» وصف امر الهی و به معنای نافذ بودن امر خدا خواهد بود [۱] در حالیکه در صورت نخست آیه بدین معناست که خداوند به امر خویش می رسد.
مفسران امر را در این آیه تکوینی دانسته و در توضیح این بخش از آیه گفته اند: خداوند به آن چه اراده کرده می رسد و از محقق ساختن هیچ مطلوبی عاجز نیست و هیچکس نمی تواند او را از تحقق آن چه اراده کرده، باز دارد، [۲] چونکه هر شأنی از شئون صنع و ایجاد از مصادیق امر الهی است و خداوند بر امر خویش غالب و آن امر مغلوب خداست و گزیری جز اطاعت از او ندارد: «واللّهُ غالِبٌ عَلی اَمرِه» (سوره یوسف، ۲۱ ۳ و هم سوره بقره، ۱۱۷؛ سوره آل عمران، ۴۷؛ سوره انفال، ۴۲؛ سوره مریم، ۳۵ و…)
بنابراین خداوند به هر چیزی که مشیت و اراده اش به آن تعلق گیرد، دست می یابد. گرچه راه های عادی و اسباب شناخته شده نزد ما برای آن موجود نباشد. البته این بدان معنا نیست که خداوند به حادثه مورد نظر بدون سببی طبیعی و تنها با مجرد اراده دست می یابد، چونکه پایان آیه ۳ سوره طلاق/۶۵ دلالت دارد که خداوند برای همه مسبّبات، شامل این که اسباب عادی اقتضای آنها را داشته باشد یا نه اندازه ای خاص قرار داده و میان آنها با دیگر موجودات، پیوندهایی وجودی برقرار کرده است ازاین رو خداوند می تواند از راه این پیوندها به آن چه اراده کرده، برسد.
گرچه اسباب عادی با آن رابطه ای نداشته باشد: «…قَد جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَیء قَدرا» (سوره طلاق )[۴] بر این اساس بالغ بودن خداوند قانون علیت و سببیت میان اشیا را نفی نمی کند بلکه آنرا مبتنی بر اراده و مشیت الهی می داند که گاهی برخلاف چیزی است که ما بر حسب عادت میان ظواهر موجودات می یابیم [۵] چونکه خداوند خود سببی در عرض اسباب دیگر نیست بلکه او بر هر چیزی احاطه دارد و می تواند با اسبابی که نزد ما مجهول است به مراد خود برسد. [۶]
بالغ بودن خداوند می تواند مظهر داشته باشد، ازاین رو هر کس که به امر و اراده الهی عمل کند و اراده اش در اراده حق فانی باشد، مظهر بالغ بودن خداست و او هم غالب خواهد بود پس فرشتگان که تنها به امر الهی عمل کرده، از آن سر باز نمی زنند (سوره انبیا، ۲۷؛ سوره تحریم، ۶) هیچ گاه مغلوب نخواهند شد. [۷]
در سوره طلاق آیه ۶۵ قبل از بیان بالغ بودن خداوند به شکل مطلق وعده داده شده که هر کس تقوای الهی پیشه کند خداوند برای او راه خروج از مشکلات قرار داده. او را از طریقی که گمان نمی برد، روزی می دهد و هر کس بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد نمود. سپس در مقام بیان علت این اطلاق به اسم بالغ الهی اشاره شده است، [۸] چونکه خداوند هرگاه وعده ای دهد آنرا اراده کرده است و هرگاه امری را اراده کند، اسباب آنرا مهیا می سازد: [۹] «…و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجا * و یَرزُقهُ مِن حَیثُ لایَحتَسِبُ ومَن یَتَوَکَّل عَلَی اللّهِ فَهُوَ حَسبُهُ اِنَّ اللّهَ بلِغُ اَمرِه». (سوره طلاق، ۲ ۳) ازاین رو عبارت «اِنَّ اللّهَ بالِغُ اَمرِه» انسان را به توکل بر خدا تشویق می کند، [۱۰] چونکه هرگاه انسان بداند که بر خدا توکل کند یا نکند در هر صورت امر الهی در رابطه با وی نافذ است ولی در صورت توکل گناهانش پوشیده و اجرش عظیم می گردد [۱۱] و به سادگی و برکت دست می یابد و خدا او را کفایت می کند] [۱۲] و در صورت نداشتن توکل گرفتار خشم الهی شده، خدا او را به خود وا می گذارد. [۱۳] توکل بر خدا را ترجیح خواهد داد.
پی نوشت ها
۱ فتح القدیر، ج ۵، ص ۲۴۲؛ الکشاف، ج ۴، ص ۵۵۶.
۲ الکشاف، ج ۴، ص ۵۵۶ ؛ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۴۶۱؛ المنیر، ج ۲۸، ص ۲۷۲.
۳ المیزان، ج ۱۱، ص ۱۱۱.
۴ المیزان، ج ۱، ص ۷۷.
۵ المیزان، ج ۱، ص ۷۷.
۶ همان، ج ۸، ص ۱۹۷ ۱۹۸.
۷ همان، ج ۱۷، ص ۱۲ ۱۳.
۸ همان، ج ۱، ص ۷۶ ۷۷.
۹ التحریر والتنویر، ج ۲۸، ص ۳۱۳.
۱۰ تفسیر ثعالبی، ج ۳، ص ۳۴۷.
۱۱ جامع البیان، مج ۱۴، ج ۲۸، ص ۱۷۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۱۰۷؛ فتح القدیر، ج ۵، ص ۲۴۴.
۱۲ تفسیر ثعالبی، ج ۳، ص ۳۴۷.
۱۳ تفسیر ثعالبی، ج ۳، ص ۳۴۷.
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب