حدیث زندگی، ۲۹؛
چهار خصلتی که ایمان با آن کامل می شود
به گزارش نور معرفت، باآنکه ایمان یک امر قلبی است، امّا همین مساله قلبی با برخی از اعمال جوارحی تکمیل می شود یا نقص پیدا می کند.
خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: پس از قرآن کریم، حدیث دومین منبع و سند دین شناسی و تعیین کننده راه سعادت انسان ها است. تکیه بر این منبع حیات بخش در بعضی حوزه های دین پژوهی همچون فقه و قسمتهایی از اخلاق بیشتر و گسترده تر است؛ چونکه اصول این دانش ها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصیل آنرا باید در حدیث یافت.
حضرت آیت الله خامنه ای همواره در شروع درس خارج فقه خود که تا قبل از کرونا، چندین سال منظم برگزار شد به قرائت و تبیین و شرح یک حدیث می پرداختند. احادیثی که با مضامین اخلاقی و اجتماعی و قابل استفاده برای عموم جامعه است و شرح حضرت آیت الله خامنه ای بر احادیث هم حاوی نکات نو و کاربردی در سبک زندگی اسلامی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در شروع جلسه درس خارج فقه ۱۳۹۷/۰۸/۲۹ با استناد به روایتی از امام جعفر (ع) به تبیین سفارش حضرت در رابطه با تلاش تام و تمام می پردازند که در ادامه فیلم و متن این جلسه تقدیم مخاطبان می شود:
شرح حدیث در شروع جلسه درس خارج فقه
عَنِ المُفَضَّلِ بنِ عُمَرَ قالَ سَمِعتُ اَبا عَبدِ اللهِ جَعفَرَ بنَ مُحَمَّدٍ عَلَیهِمَا السَّلام یَقولُ: لا یَکمُلُ ایمانُ العَبدِ حَتّی یَکونَ فیهِ خِصالٌ اَربَعٌ: یُحسِنُ خُلُقَهُ وَ تَسخُو نَفسُهُ وَ یُمسِکُ الفَضلَ مِن قَولِهِ وَ یُخرِجُ الفَضلَ مِن مالِه.(۱) لا یَکمُلُ ایمانُ العَبدِ حَتّی یَکونَ فیهِ خِصالٌ اَربَع
[بر اساس محتوای این روایت: ] باآنکه ایمان یک امر قلبی است، امّا همین مساله قلبی با برخی از اعمال جوارحی تکمیل می شود یا نقص پیدا می کند؛ حالا یا به خاطر این که این اعمالِ جوانحیِ مستحسَن، منبعث است از آن قلب مؤمن، ایمانِ او است که این صفات حسنه را و خصال حسنه را در او بوجود می آورد که [منظور روایت] امکان دارد این باشد؛ یا ممکن هم هست که بگوییم با قطع نظر از این معنا، نفْسِ دارا بودن خصال حسَن و اعمال نیک و اعمال جوارحیِ خوب، باعث می شود که آن ایمانی که در قلب انسان هست، صفای بیشتری پیدا کند که هر دوی اینها در شرع، در آیات قرآن و روایات، نمونه ها و نمودارهایی دارد؛ علی ایّ حال، چهار خصلت را [برای تکمیل ایمان] ذکر می فرمایند:
یُحسِنُ خُلُقَهُ
اوّل: اخلاق خوب؛ ما تا حالا چقدر روایات خوانده ایم راجع به اخلاق خوب، خُلق خوب! اخلاق خوب در خانه، با همسر، با فرزندان، با پدر و مادر؛ در محیط کار، با همکاران؛ در محیط عمومی، با عامّه ی مردم؛ اخلاق خوب، خوش اخلاقی؛ نقطه ی مقابلش بداخلاقی و عبوسی و کج خُلقی و مانند اینها است. ببینید چقدر روایات متعدّدی در این راستا خوانده شده، این هم یکی از این روایات است. حُسنِ خُلق؛ بعضی ها هستند از لحاظ عمل آدم های خوبی هم هستند، [امّا] بداخلاقند؛ در خانه با زن و بچّه، با مردم بداخلاقند؛ اعمالشان خوب است امّا اخلاقشان بد است. برخی از حضرات بانوان به بنده گاهی شکایت می کنند، نامه می نویسند به من که مثلا فرض کنید همسر ما طلبه ی خوبی هم هست، درس خوان هم هست، [امّا] بداخلاق است، در خانه بداخلاقی می کند؛ یا همسر ما پاسدار است که خب یک پاسدار بودن خصوصیّت مثبتی است دیگر، مجاهد فی سبیل ﷲ است، امّا در خانه اخلاقش بد است؛ خب، این خیلی نقص بزرگی است. این بداخلاقی، آن کاری را که شما با ایمانتان، با عمل صالحتان انجام می دهید خراب می کند، ناقص می کند. خوش اخلاقی خیلی نعمت بزرگ و حسنه ی بزرگی است.
وَ تَسخُو نَفسُه
[دوّم]: نفْس او باسخاوت باشد؛ از آن آدم های بخیلِ ممسک یا از این هایی که به قول معروف آب از دستشان نمیچکد نباشد؛ سخاوت داشته باشد، بتواند بذل و بخشش کند. حالا نمی گوییم بذل و بخشش زیاد؛ همه هم که توانایی اش را ندارند، از آن مقداری که می تواند، اهل بذل و بخشش [باشد]. بعضی ها این جوری هستند: فقیرند، جزو مستضعفین جامعه اند، جزو فقرا و تنگدستهایند امّا مثلا همان مقداری که دارند، سفره ای دارند، سفره باز می کنند، میهمان دعوت می کنند، تا آنجاییکه می توانند به این و آن کمک می کنند؛ این خیلی خوب است. این هم سخاوت.
وَ یُمسِکُ الفَضلَ مِن قَولِه
سوّم: زیاده گویی نکند؛ سخنِ زیاده را از کلام خودش نگه دارد و زیاده گویی نکند. بعضی ها پُرحرفی می کنند؛ پُرحرفی خوب نیست؛ مگر آنجاییکه لازم است، آنجاییکه باید حرف زد، آنجاییکه مقتضیِ حرف زدن است و سکوت در آنجا اَخو الرّضا (۲) و بد است؛ یک جاهایی هست که گناهِ سکوت، از حرف زدن بیشتر است؛ نه، آنجا مراد نیست، درحال معمولی، در جلسه ی معمولی، در اجتماع معمولی پُرگویی کردن و حرف زیادی زدن هم چیز خوبی نیست.
وَ یُخرِجُ الفَضلَ مِن مالِه
[چهارم]: امّا نقطه ی مقابل، خارج کردن مال است؛ [یعنی] زیادیِ مال خودش را خارج کند؛ هر چه زیادی دارد و برایش لازم نیست، آنرا به این و آن ببخشد و بدهد.
۱) امالی طوسی، مجلس هشتم، ص ۲۳۰؛ «مفضّل بن عمر جُعفی گوید از حضرت جعفربن محمّد (علیهما السّلام) شنیدم که می فرمود: ایمان بنده کامل نمی شود تا این چهار خصلت در او باشد: خوش خُلق باشد، سخاوتمند باشد، زیادی سخنش را نگه دارد و زیادی مالش را خارج نماید.»
۲) «السّکوت اخو الرّضا» معادل ضرب المثل فارسیِ «سکوت علامت رضا است» می باشد.
منبع: nooremarefat.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب