معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
مرز بین صلح عاقلانه با سازش ذلیلانه تبیین شود
نور معرفت: همایش بین المللی رسالات الله با حضور علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعدادی از اندیشمندان داخلی و خارجی بامداد امروز در دانشکده الهیات دانشگاه تهران اجرا شد.
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، همایش بین المللی رسالات الله با حضور علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعدادی از اندیشمندان داخلی و خارجی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران اجرا شد.
بر اساس این گزارش، معاف معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه اظهار داشت: به اقتضای موضوع همایش که بحث دیپلماسی قرآنی و سیاست خارجی قرآن بنیان است، در یک صورت بندی نظری، اضلاع نظریه سیاست خارجی قرآن بنیان و روابط بین الملل قرآن محور را بیان می کنم.
وی یکی از اضلاع مهم نظریه سیاست خارجی قرآن بنیان را رفتارشناسی ما در نسبت با عناصر و اجزای داخل جهان اسلام و مبارزه با جبهه متکثر و متضلع دشمن دانست و اظهار داشت: به تعبیر تعدادی از اساتید، این دو موضوع با هم یک داد و ستدی پویا و یک رفت و برگشت پویا دارد؛ یعنی رفتاری که ما در دایره‌ی امت اسلام داریم، با آن چه که در نسبت با دشمنان و بیرونی داریم و مرزبندی می نماییم، می تواند رفتار ما را در دو جهت تعیین کند. در آیات قرآن همین معنا یافت می شود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرین». این رفت و برگشت بین رفتار درونی امت اسلام که «رُحَماءُ بَیْنَهُمْ» و «أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ» است با بیرون که «أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّار» است در این دایره قرار می گیرند.
معاف اضافه کرد: بحث بعدی این است که بدانیم دشمن کیست. موضوع دشمن شناسی و مرزبندی صریح با دشمن در میان اندیشمندان بحث می شود، اما گاهی ادبیات سیاسی بر ادبیات علمی یا ادبیات قرآنی غلبه می کند. ما باید به یک رهیافت واحد برسیم. آیات ۸ و ۹ ممتحنه خیلی در این بحث پویا است. «لا یَنْهاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذینَ لَمْ یُقاتِلُوکُمْ فِی الدِّین وَ لَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطین؛ خدا شما را از نیکی کردن و عدالت نسبت به کسانی که درکار دین با شما نجنگیدند و شما را از دیارتان بیرون نکردند باز نمی دارد؛ برای اینکه خدا عدالت پیشگان را دوست دارد.» خداوند نهی نمی کند در رابطه با کسانی که با شما مقاتله نکرده اند بلکه «وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُون؛» هرکه از شما نسبت به آنان تولا داشته باشد، پس آنان ظالمانند.» خیلی روشن می گوید دشمن چه کسی نیست و دشمن کیست که باید مرزبندی کرد.
وی افزود: حال حد یقف با دشمن کجاست؟ در نظریات روابط بین الملل، سؤالاتی مطرح است؛ یکی از سوالات این است که کدام یک از مسائل ما با دنیای دیگریِ ما، اصلی و اساسی و ریشه ای و کدام یک جزئی و قابل چشم پوشی است. در اینجا آیات مختلفی ما را راهنمایی می کند. مثل «وَ لَنْ تَرْضی عَنْکَ الْیَهُودُ وَ لاَ النَّصاری حَتَّی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ؛ یهود و نصاری هیچ گاه از تو راضی نمی شوند تا آنکه از آیینشان پیروی کنی». این آیه نسبت ما با دشمنان را بیان می کند.
معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد بیان داشت: مساله دیگر، دشمن اصلی و فرعی است، همین تعبیری که امیرمؤمنان فرمود پس از من با خوارج مقاتله نکنید، آنها دشمن فرعی هستند. اینها دنبال حق بودند اما خطا کردند. این با کسی که دنبال باطل است، متفاوت است. در نسبت با دشمن اصلی و فرعی چهار روش مطرح می شود: ۱. چالش عاقلانه که اسمش را مقاومت فعال می گذاریم ۲. چالش احمقانه ۳. سازش ذلیلانه ۴. نرمش قهرمانانه. دو ضلع از این مربع یعنی چالش احمقانه و سازش ذلیلانه رد است. سازش ذلیلانه، سوره‌ی محمد آیه‌ی ۳۵ است: «فَلا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَی السَّلْمِ وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْن؛ بدین سبب [با توجه به یاری و کارسازی خدا] سست نشوید و [کافران و مشرکان را] به آشتی و صلحی [که برای شما خفّت بار است] دعوت نکنید.
وی چالش عاقلانه یا مقاومت فعال را پیشنهاد نظام جمهوری اسلامی دانست و اضافه کرد: نرمش قهرمانانه هم در مواردی مطرح می شود. چالش احمقانه هم نداریم. دشمن تراشی یا هرکسی را دشمن فرض کردن، غلط است. ساده لوحی در مقابل دشمنی دشمن غدار و حیله گر غلط است. مقامت فعالانه در مقابل دشمن اصلی، و چالش عاقلانه در مقابل دشمنان اصلی را در این آیه می خوانیم: «إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ؛ بی شک کسانی که گفتند: آفریدگار ما الله است، سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند، نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.»
معاف افزود: نظریه‌ی مقاومت، قاعده‌ی نفی سبیل است. مدل دشمن، استخفاف است. مدل امپریالیسمِ فرعونی، مدل کپیتالیسم قارونی و مدل سامری ها، فَاسْتَخَفَّ قَوْمَه یا خوار کردن قوم است. یک سرفصل دیگر در تبیین نظریه دیپلماسی قرآنی و سیاست خارجی قرآن بنیان، مرزبندی دو منطق است: منطق الهیِ نورانیِ ایمانیِ قرآنی را منطق پوزیتیویستی، امانیستی، متریالیستیِ الحادی است. در آیات دیگری از قرآن به این مرزبندی اشاره می کند.
وی با تصریح بر این که منطق قرآن در برخورد با دشمن منطق مادی نیست، اظهار داشت: در قرآن می خوانیم «إِنْ یَکُنْ مِنْکُمْ عِشْرُونَ صابِرُونَ یَغْلِبُوا مِائَتَیْنِ وَ إِنْ یَکُنْ مِنْکُمْ مِائَةٌ یَغْلِبُوا أَلْفاً مِنَ الَّذینَ کَفَرُوا؛ ای پیامبر، مؤمنان را به جنگ برانگیز که اگر از شما بیست نفر صابر باشند بر دویست نفر چیره می شوند و اگر از شما صد نفر [صابر] باشند بر هزار نفر از کافران چیره می شوند.» بیست به دویست و صد به هزار. یا آیه‌ی «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً»، یا آیه‌ی «مُمِدُّکُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ مُرْدِفین»؛ من مسلماً شما را با هزار فرشته که متوالی نازل می شوند، یاری می دهم. یا آیه‌ی «وَ لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ؛ بی تردید خدا در [جنگِ] بدر شما را یاری داد، در صورتیکه [از نظر ساز و برگ جنگی و شمار نفرات نسبت به دشمن] ناتوان بودید.»
معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد درباره‌ی نظریه‌ی قوی بودن عنوان کرد: آیات ناظر بر قوی شدن و قوت در قرآن است، همچون «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ؛ و در مقابل آنان آن چه در قدرت و توان دارید از نیرو [و نفرات و ساز و برگ جنگی] و اسبان ورزیده [برای جنگ] آماده کنید». مصداق امروزین رباط الخیل چه می شود؟ یعنی موشک هایپرسونیک هم باید داشته باشیم؟ پیشرفته ترین فناوری هایی که دشمن را ارهاب می کند، داشته باشیم «تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُم وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ»؛ و در مقابل آنان آن چه در قدرت و توان دارید از نیرو [و نفرات و ساز و برگ جنگی] و اسبان ورزیده [برای جنگ] آماده کنید تا بوسیله آنها دشمن خدا و دشمن خودتان ودشمنانی غیر ایشان را که نمی شناسید.
معاف اضافه کرد: یک مساله دیگر، سرفصل صلح است. ما در این زمینه کم صحبت کردیم. گاهی صحبت می شود که ایران دشمن تراش است. این گفتمان به خاطر این است که دیدگاه صلح را روشن نکردیم. «وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ»؛ و اگر دشمنان به صلح گرایند، تو هم به صلح گرای و بر خدا توکل کن که یقیناً او شنوا و داناست. بنظر می رسد که یکی از سرفصل های مهمی که می شود در نظامات حوزوی و دانشگاهی بررسی شود، مرز بین صلح عاقلانه با سازش ذلیلانه است.
وی مرزبندی بین دشمن را یکی دیگر از مسایل مهم معرفی نمود و اظهار داشت: یکی از آیات در سوره‌ی عنکبوت است که می خوانیم «مَثَلُ الَّذینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتا»؛ داستان کسانی که بجای خدا سرپرستانی گرفته اند، مانند داستان عنکبوت است که خانه ای [بی دیوار و بی سقف و بی حفاظ] برای خود بنا کرده باشد، و بی تردید سست ترین خانه ها خانه عنکبوت است.»
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب