معاون پژوهش مركز مدیریت حوزه علمیه تهران :
والدین باید برای ترویج عفاف از ابزارهای مناسب سن فرزند بهره گیرند
نور معرفت: والدین در ترویج عفاف نزد فرزندان می توانند عملکردی بازدارنده یا برانگیزنده داشته باشند بدین سبب والدین همیشه باید در شیوه‌ی تربیتی خویش از ابزارهای متناسب با سن فرزند بهره گیرند.
خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-زینب حسینی روش: دغدغه پوشش و عفاف و حجاب یکی از دغدغه های اصیل والدینی است که می خواهد این ارزش اجتماعی و فریضه دینی را به نسل پس از خود منتقل کند و این نگرانی را دارند که چطور این کار را بکنند تا فرزندشان این مساله را به عنوان یک ارزش جهت زندگی خود بپذیرد و به آن متعهد باشد. متأسفانه حجاب و عفاف در سالهای اخیر مورد حمله و تهاجم بسیاری قرار گرفته و ممکنست در بعضی گروههای نوجوانان دیگر نه فقط به عنوان ارزش بلکه ضدارزش محسوب شود و این مساله نگرانی های والدین را درباره ی مساله حجاب بیشتر می کند و برایشان این سوال را به وجود می آورد که چطور می توان مساله حجاب را به نسل دهه هشتادی و نودی ها به عنوان معروف و یک امر پسندیده معرفی کرد؟
بر همین اساس جهت بررسی چرایی عفت و راهکارهای نهادینه کردن آن در خانواده و جامعه با حجت الاسلام اکبری معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزه علمیه تهران به گفتگو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می شود:
*عفت چه جایگاهی در هندسه تربیت دینی دارد؟
عفت و عفاف یکی از ارزش های اخلاقی است که همیشه در متون دینی مورد تاکید قرار گرفته و نقش به سزایی در سلامت فرد و جامعه دارد که سعادت و کمال و یا انحطاط یک فرد یا جامعه در گرو آن می باشد.
ارزش های اخلاقی عوامل مختلفی (ژنتیک، خانواده و محل زندگی، و تحصیل، تاریخ و زمانی زندگی، حاکمیت، رفقا و …) دارد گرچه تعدادی از عوامل ممکنست به ظاهر اختیاری نباشد اما در نهایت این امر، اختیاری است چون تعدادی از عوامل و یا جز اخیر آن اختیاری است و سلب اختیار نمی نماید.
*نقش والدین در حجاب دختران تا چه میزان است؟
اهمیت نقش والدین در حجاب دختران، به حدی است که حتی دختر بی حجاب، علاوه بر این که خودش برای بی حجابی مجازات می شود، مادر باحجابش نیز در آخرت، بدین سبب که از حجاب دخترش غفلت کرده، تنبیه می شود.
با توجه به نقش کلیدی والدین در تربیت فرزند، قرآن و روایات تاکید می کنند که همگان باید مراقب خود و اعضای خانواده‌ی خود باشند: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَیْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ: ای کسانی که ایمان آوردهاید، خود و خانواده‌ی خویش را از آتشی که هیزم آن انسان ها و سنگ هاست، نگه دارید؛ آتشی که فرشتگانی بر آن گمارده شده که خشن و سختگیرند. پیامبر اکرمصلی الله مقابل و آله نیز فرمودند: أَکْرِمُوا أَوْلَادَکُمْ وَ أَحْسِنُوا أَدَبَهُمْ یُغْفَرْ لَکُمْ: فرزندانتان را احترام کنید و آداب آنان را نیکو کنید تا آمرزیده شوید.
بنابراین بایسته است والدین در پوشش اسلامی فرزندان تلاش کنند؛ هرچند که این امر باید روش مند باشد. والدین در ترویج عفاف نزد فرزندان می توانند عملکردی بازدارنده یا برانگیزنده داشته باشند، والدین همیشه باید در شیوه‌ی تربیتی خویش از ابزارهای متناسب با سن فرزند بهره گیرند.
*این ابزارها را بصورت مصداقی بیان می کنید؟
۱. بهره مندی از تمثیل
از کودک بپرسیم: چرا خانم ها جواهرات خودرا در خانه‌ی خود مخفی می کنند؟ بعد از پاسخ دهی وی گفته شود: موهای تو و خودت مانند جواهری است که باید از دید نامحرمان مخفی نگه داشته شود، و...
۲. قصه گویی
تکریم ارزش ها و نکوهش ضدارزش ها که اغلب بوسیله بیان سرگذشت انسان ها صورت می گیرد، به ویژه در دروان کودکی، بطور ناخودآگاه و نامحسوس، ارزش پاکدامنی و رعایت حریم ها را گوشزد می کند و با بیان زمینه های خطر، این دو مفهوم را در زندگی مخاطبان خویش نهادینه می کند.
۳. تشویق و تشویق
در تربیت دینی، پیام ها تحمیل کردنی نیستند، بلکه پذیرفتنی هستند؛ از ین جهت، لازم است والدین بکوشند آموزه های دینی را با تشویق و تشویق همراه کنند و آنرا با نرم زبانی و لطافت سخن، پذیرفتنی تر کنند، بازخورد هم بدهند، رسول خداصلی الله مقابل و آله: من فَرَّحَ ابْنَتَهُ فَکَأَنَّمَا أَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیل، کسی که دخترش را خوشحال کند، مثل آنست که بنده ای از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده باشد. حضرت فرمودند فرزندت را نزن، برای ادب کردنش از او دوری و قهر کن، ولی مواظب باش که قهرت زیاد طول نکشد و هرچه سریعتر با فرزندت آشتی کن.
۴. نصیحت و موعظه
استفاده از موعظه و نصیحت، در غفلت زدایی او بسیار مؤثر خواهد بود. موعظه به عنوان «زنده کننده‌ی قلب»، «بیداربخش»، «جلادهنده‌ی دل» و «برطرف کننده‌ی غفلت» نام برده شده است. امام علیعلیه السّلام اَحْیِ قَلْبَکَ بِالْمَوْعِظَة: دلت را با موعظه زنده نگاه دار.
البته موعظه نباید با برخوردهای تحکم آمیز و امر و نهی های لجاجت برانگیز همراه باشد. علاوه بر این، دعوت و موعظه باید بموقع و سنجیده و بجا باشد؛ یعنی در هر وضعیت فکری و روحی فرزند، متناسب با همان وضعیت و سطحِ توقع فرزند، با او رفتار شود. امام علیعلیه السّلام: لا تَقسِروا اَولادَکُم عَلی آدابِکُم، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زَمانِکُم: فرزندانتان را بر آداب خود تربیت نکنید؛ چونکه آنها برای (آینده و) زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند.
۵. الگودهی و الگوسازی
مادرانی که دغدغه‌ی حجاب و عفاف دارند و در برخورد با نامحرم، رفتار عفیفانه از خود نشان می دهند و این حالت در وجود آنها نهادینه شده است، درعمل و بطور غیر مستقیم به نهادینه سازی باور حجاب و عفاف در فرزند خویش می پردازند.
همسویی رفتار و گفتار والدین و مربیان، نقش مهم و تأثیرگذاری در باورهای دینی و اخلاقی فرزندان دارد، در حقیقت، کودکان بدین سبب که نمی توانند در کارهایشان هدفگیری درستی داشته باشند، تمام توجهشان به پدر و مادر و اطرافیان است و اعمال و حرکات آنها را مشاهده و تقلید می کنند، بدین سبب برای عفیف شدن فرزندان، لازم است مادر و مربیان در رفتارهای خود با حیا باشند تا انطباق رفتار و گفتارش سبب تأثیر کلام او شود و فرزند نیز به حجاب گرایش پیدا کند. امام صادقعلیه السّلام: طُوبی لِمَنْ کانَتْ أُمُّهُ عَفیفَةً: خوشا به حال کسی که مادرش عفیفه باشد.
۷. شناخت هویت و استعداد
اگر احساس خودباوری در کودکان و نوجوانان تقویت شود، لازم است ارزش وجودی دختر به او شناسانده شود تا وی دریابد که ارزشش در جسم او خلاصه نمی شود و مقام او بسیار بالاتر و والاتر از آنست که با خودنمایی، این ارزش زودگذر را برای خود کسب کند. در حقیقت، مهارت تصمیم گیری و مدیریت احساس با عقل را فعال کرده و زمینه‌ی تمرکز فکری و روحی برای رشد و پیشرفت علمی را در خود فراهم نموده است.
۷. تعمیق معرفت دینی
والدین باید در نهادینه شدن حجاب در فرزندان تلاش کنند، این مسئله‌ی مهم با بوجودآوردن و تعمیق معرفت دینی، امکان پذیر خواهد بود. البته در قرآن عفاف به مفهوم وسیع به کار رفته است که می توان به دو نمونه زیر اشاره کرد:
۱. «و َلْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِکَاحًا حَتَّی یُغْنِیَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ، وکسانی که زمینه ای برای ازدواج نمی یابند، باید پاکدامنی (عفت) پیشه کنند تا خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز گرداند.
۲. «لِلْفُقَرَاءِ الَّذِینَ أُحْصِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ لا یَسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِی الأرْضِ یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِیمَاهُمْ لا یَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا، انفاق شما، مخصوصاً باید برای نیازمندانی باشد که در تنگنا قرارگرفته اند، نمی توانند مسافرتی کنند و سرمایه ای به دست آورند و از شدت خویشتن داری عفت، افراد ناآگاه، آنان را بی نیاز می پندارند اما آنها را ازچهره هایشان می شناسی و هیچ گاه با اصرار چیزی از مردم نمی خواهند. در این آیه واژة عفاف در معنایی فراتر از عفاف جنسی به کار رفته است، که عبارت است از عفاف معیشتی و اقتصادی می باشد.
عفاف یک نیروی باز دارنده درونی است و حجاب یک مانع و حافظ بیرونی است که وجود هر یک از آن دو می تواند به صورتی در پدید آمدن و ادامه دیگری نقش داشته باشد و به تعبیر دیگر شاید بتوان گفت، حجاب نشانه و بازتاب بیرونی عفاف است.
*اجرا کردن چه راهکاری هایی به مساله عفاف و حجاب کمک می کند؟
ارتقای سطح آگاهی نیروها در باره ارزش و آثار رعایت حجاب و عفاف، بیان و نشان دادن نتایج ناگوار بی توجهی به عفاف و حجاببکارگیری نیروهای آگاه و معتقد به مبانی حجاب و عفاف اسلامیتقویت و تحکیم ایمان و باورهای درونیترویج فرهنگ غیرت و احیای فرهنگ امر به معروف و نهی از منکرهمکاری همه مراکز فرهنگی آموزشی در مسئله عفاف و حجاب؛ همچون خانواده ها، آموزش و پرورش، دانشگاه ها، رسانه ملی، تولید لباس، وزارت ارشاد، حوزه های علمیه و… با استفاده از الگوهای مناسب عفاف و حجاب هم زمان با این طرح می توان در شهرها و استانهای بزرگ نیز به درمان و مبارزه با عوامل بی عفتی پرداخت و با نهادینه سازی باور دینی در دوره های پیش دبستان، دبستان و راهنمایی و گسترش دادن این باور در همه سطوح سنی و قشربندی های اجتماعی، فرهنگ عفاف و حجاب را در جامعه حفظ کرد.
منبع: nooremarefat.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب