فتح خون، ۲؛
هدایت بشریت بالاترین هدف سیدالشهدا (ع) بود
نور معرفت: سیدالشهدا مقابل السلام کاری کرد که هر انسانی، در هر جایی، در هر پستی باشد بتواند با دیدن او به یاد شرف بندگی خدا بیفتد و تحولی در روحش پیدا بشود.
خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: امام (ع) دیگر هیچ نداشت که فدا کند، جز جان که میان او و ادای امانت ازلی فاصله بود… و این جا سدره المنتهی است. نه… که او سدره المنتهی را آن گاه پشت سر نهاده بود که از مکه پای در طریق کربلا نهاد... و جبرائیل تنها تا سدره المنتهی هم سفر معراج انسان است. او آن گاه که اراده کرد تا از مکه بیرون برود اظهار داشته بود: مَن کانَ فینا باذلاً مُهجَتَهُ و مُوَطناً علی لِقاء اللهِ نفسهُ فَلیرحَل مَعَنا، فَاننی راحِلُ ان شاءَاللهُ تعالی.
ایام عزاداری سید و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین ضد السلام و یاران باوفایش فرصت مناسبی است تا به بازخوانی آن چه اندیشمندان از نهضت عاشورا دریافت کرده اند بپردازیم.آنچه در ادامه می خوانید سخنان آیت الله مصباح یزدی در رابطه با راز جاودانگی عاشورا و قیام و امام حسین (ع) است:
پدیده بی نظیر اربعین را بهانه ای برای شروع بحثم قرار می دهم که هرکسی از هر دین، هر مذهب، هر قوم، هر ملیت، وقتی این صحنه عجیب حرکت مردم را ببیند به صورت طبیعی این سوال در ذهنش مجسم می شود که این چه بساطی است؟ مردم از شهر های دور و نزدیک، با پای پیاده، با این مشکلات، بدون هیچ زاد و توشه ای، حتی بچه های شیرخوار با یک کالسکه خالی، به طرف کربلا حرکت می کنند! یک کسی در ۱۴۰۰ سال پیش، در یک حادثه ای، در یک برخوردی به شهادت رسید، شهادتش هم خیلی سخت و دردناک بوده اما یک سال، دو سال، ده سال، هزار و چند صدسال می گذرد و مردم این طور شیدا و از خود بی اطلاع راه می افتند فقط برای اینکه بروند آنجا یک عرض سلامی کنند و برگردند! این چه داستانی است؟!
خب اساسا این جواب اجمالی به ذهن انسان می آید که این شهادت با شهادت های دیگر فرق داشته است. از اولیای خدا و انبیا افراد بسیاری بوده اند که به شهادت رسیده اند آن هم شهادت های واقعاً دردناکی که حتی تصور آن هم برای ما مشکل است؛ فرض کنید کسی را زنده در یک دیگ آب جوش بجوشانند. حتی تصورش هم خیلی دردناک است اما با برخی از انبیا این گونه رفتار شد. یا کسی را زنده در یک چاهی حبس کنند و در چاه را هم ببندند. در طول تاریخ کمابیش چنین مسائلی بوده است. این شهادت چه تفاوتی با آن شهادت ها دارد که پس از چندین قرن این طور برای مردم زنده است؛ انگار تازه یک مصیبتی اتفاق افتاده بلکه هرسال تازه تر می شود؟ چه سرّی در کار است؟
ریشه ارزشمندی شهادت سیدالشهدا (ع)
باز یک جواب اجمالی به ذهن انسان می آید که این الگوی بهتری به منظور زندگی است، نیتی که این شهید برای مبارزه و به شهادت رسیدن داشته است، خیلی مقدس بوده و ارزش آن رفتار که باعث این همه دلدادگی مردم شده به خاطر آن نیت پاکش بوده است؛ اینکه برای چه قیام کرده است؟ آن هدفی که از آن قیام داشته و منجر به شهادت شده آن قدر مقدس و پرارزش است که این حرکت ها را تا روز قیامت توجیه می کند، نه سال جاری و ده سال و صدسال، اگر هزاران سال هم بگذرد باز جا دارد که همین رفتارها تکرار بشود. اهمیت این شهادت به خاطر ارزش آن فداکاری و آن نیتی است که آن شخص در عملش داشته است. روشن است که همه این جواب ها درست است. آخرش می رسد به این سؤال که آنچه نیتی است؟
همه اجمالاً می دانیم که آن نیت، نیتی مقدس بوده است که این کار را این قدر پرارزش کرده است؛ اما در رابطه با اینکه آن نیت چه بوده است، هرچند بیشتر از هزار سال در رابطه با آن بحث شده، باز جای بحث دارد. در طول این سال ها مقالات و کتاب های بسیار توسط بزرگانی از مسلمان و غیرمسلمان نوشته شده است؛ کتاب هایی که در رابطه با سیدالشهدا و تحلیل داستان عاشورا از غیرمسلمان ها نوشته شده، شاید کمتر از کتاب های ما شیعیان نباشد. بعضی کتاب ها را دیگران نوشته اند بعد علمای مسلمان آنرا ترجمه کردند.
ابراز ارادت غیرمسلمانان به امام حسین (ع)
احترامی که سایر مذاهب برای سیدالشهدا قائل هستند و رفتارهایی که انجام می دهند از رفتارهای ما شیعیان چشمگیرتر است. کسانی هستند که اصلاً به اسلام، به پیغمبر اسلام، به امامت و به سیدالشهدا بعنوان یک امام معتقد نیستند، اما برای سیدالشهدا آن قدر احترام قائل اند که برای روز سوگواری سیدالشهدا زمین ها و درخت هایی را وقف کرده اند که این وقف الی الابد ادامه دارد؛ تا در روز تاسوعا آنها را آتش بزنند و برای سوگواری سیدالشهدا از آن استفاده نمایند.
در هندوستان طوایف بت پرستی هستند، که از صدها سال پیش موقوفاتی دارند و جنگل هایی را برای سوگواری امام حسین ضد السلام وقف کرده اند. شاخه های این درختان را می برند، آنها را می گذارند خشک بشود. در روز تاسوعا این شاخه ها را آتش می زنند مثل ذغال هایی که پیش ترها در منقل می گذاشتند شعله ور می شد، وقتی خوب این ذغال ها گرفت آن وقت دم می گیرند دسته جمعی روی این ذغال ها می روند و قدم می زنند، سینه می زنند و برمی گردند تا این ذغال ها خاموش بشود؛ فقط به احترام نام سیدالشهدا. این ها گروهی از برهمن های هندو هستند.
می دانید هندوها ایدئولوژی های مخصوصی دارند، آنها جامعه انسانی را جامعه ای طبقاتی می دانند که اصلاً از ابتدا مادرزادی هر کسی در یک طبقه ای قرار می گیرد؛ یک طبقه عالی شان طبقه برهمن ها هستند، شخصیت های مهم کشور مخصوصاً علما و روحانیان شان از این برهمن ها هستند. یک طبقه متوسط دارند که تجار و بازرگانان و صنعت گران و این ها هستند. به یک طبقه می گویند طبقه نجس ها که این ها اکثریت هستند؛ کارگرها و این ها. همین هم اکنون هم در همین عصر، در همین زمان، این ها در جامعه هندوستان نجس هستند، نجسی که هیچ طوری پاک شدنی نیست و کسی با این ها غذا نمی خورد، باید ظرفی که این ها در آن غذا بخورند را دور بیندازند، اگر کسی این ها را میهمان کند در برگ درخت موز غذا می ریزند و پیش این ها می گذارند که بعد برگش را دور بیندازند والا ظرفی که این ها در آن غذا بخورند دیگر نجس می شود و پاک شدنی نیست. این اعتقاد هندوها در رابطه با جامعه انسانی است؛ جامعه طبقاتی؛ البته این اواخر این مساله کمی تعدیل شده است، ولی بهرحال این مساله اساس فکرشان است. منظورم اینست که عالی ترین طبقه شان برهمن ها هستند.
من چند سال پیش در کشور هندوستان بودم، یکی از دوستان که نماینده فرهنگی ایران در هند بود و با مسائل فرهنگی هند آشنا بود، می اظهار داشت: گروهی از برهمن ها هستند که اسمشان را «حسینی برهمن» گذاشته اند. افتخار اینان اینست که دوست دار سیدالشهداعلیه السلام هستند. کسانی از بالاترین طبقات هندوها، هرچند بت پرست هستند، خویش را به امام حسین ضد السلام نسبت می دهند و نام خویش را حسینی برهمن گذاشته اند! معلوم می شود که آدمیزادها برای کار امام حسین ضد السلام خیلی ارزش قائل اند. حالا این سوال مطرح می شود که این ارزش چه بوده است و از کجا پیدا شده است؟ روشن است که پاسخ این سوال بستگی به این دارد که ما اصلاً اساس ارزش را چه بدانیم تا بگوییم بالاترین ارزش برای کار سیدالشهدا بوده است. بهرحال باید ما ببینیم ریشه ارزش ها از کجاست و چه طور می شود که یک انسانی بالاترین ارزش را پیدا می کند.
ریشه ارزش ها و راه کسب بالاترین ارزش
مکاتب مختلفی در زمینه فلسفه ارزش ها و فلسفه اخلاق، وجود دارد. کلیه این مکتب ها را میتوان به دو دسته تقسیم کرد؛ یک دسته ارزش ها و ملاک ارزش ها را مصلحت های زندگی دنیا می دانند. می گویند بالاترین ارزش برای کسی است که در جامعه بهترین خدمت را برای مردم انجام بدهد تا مردم راحت زندگی کنند. کسی اختراعی کرده، سبب این شده که مردم راحت باشند، یا اموالی داشته وقف کرده و به مردم داده یا درمانگاه یا پرورشگاه ساخته، انواع خدماتی که سبب این می شود مردم راحت زندگی کنند، کار او چون زمینه را برای راحتی مردم فراهم نموده است خیلی ارزش دارد، این را بالاترین ارزش می دانند.
گروه دیگری هستند که می گویند زندگی آدمیزاد فقط همین زندگی دنیا نیست، سعادتش هم فقط بستگی به شکم و بدن و این ها ندارد؛ انسان موجودی است که زندگی اش ابدی است. زندگی انسان دو مرحله دارد؛ یک مرحله اش دنیا است، یک مرحله اش ابدیت است. ارزش برای آن رفتاری است که نه تنها برای راحتی زندگی دنیا بلکه برای آن ابدیت انسان مؤثر باشد.
به هرحال همه طوایف تابع هر مکتبی که باشند برای سیدالشهداعلیه السلام احترام قائل اند. آن هایی که فقط به ارزش های مادی و دنیوی اهمیت می دهند آخر حرفشان اینست که امام حسین سبب این شد که آزادی و آزادگی ارزش پیدا بکند، آدم زیر بار ذلت نرود تا در دنیا عزیز باشد، عزت انسان ها حفظ بشود. چون این خدمت را به انسانیت کرد که انسان ها در زندگی عزیز باشند، یاد بگیرند برای عزتشان زیر بار ذلت نروند، این بالاترین خدمت است. این منطق مادی و منطق دنیاگرایانه است یعنی ما همه ارزش ها را با مصلحت های دنیوی می سنجیم؛ در دنیا عزیز باشیم، آقا باشیم، روی پای خودمان بایستیم، برای کسی سر خم نکنیم، تابع نشویم، زیر بار ذلت نرویم. دیگر همه این ها به زندگی دنیا برمی گردد. پس از اینکه او را در قبر گذاشتند دیگر این حرف ها مفهوم ندارد، می رود زیر خاک ها له می شود، گاهی حیوانات هم از گوشت و پوست ما استفاده می نمایند و دیگر جای این ارزش ها و این ها نیست؛ اما دسته دوم کسانی هستند که ارزش حقیقی را فوق این جهان می دانند.
می گویند بالاترین ارزش برای آن انسانی است که کاری بکند که انسان ها سعادت ابدی پیدا بکنند. آنها می گفتند ارزش برای اینست که کاری بکند که انسان ها در این دنیا راحت زندگی کنند، رفاه داشته باشند، آخرش هم آزاد باشند. این می گوید ارزش برای آن رفتاری است که کاری بکند که انسان ها بی نهایت سعادت داشته باشند. ارزش ابدی یعنی چه؟ یعنی هیچ زمان ندارد، تمام نمی گردد. آن هایی که معتقد به دین هستند و دین باورشان است ملاک ارزش را این می دانند. اگر صرف این باشد که کسانی برای آزادی اقدام نماید، در دنیا ما قهرمانان آزادی زیاد داریم، برای کدام شان هر سال ده روز سوگواری کرده اند؟ در آفریقا کسانی داریم که همین هم اکنون هم شخصیت های معروفی هستند که عمرشان را برای آزادی سیاه ها صرف کردند، در همین راه هم کشته شدند، ولی حالا اسمشان را کسی نمی داند. آن وقتی هم که کشتند و آنها را دار زدند و تیرباران کردند یک چند روزی در همان شهر خودشان مردم سوگواری کردند و به اتمام رسید اما هزار و چهارصد سال، نه یک روز و یک ساعت، دو ماه مردم سیاه می پوشند، به سر و سینه می زنند، گریه می کنند، هر چه در توان شان است برای پذیرایی زائرین و عزاداران صرف می کنند، روشن است که این تنها برای این نیست که کسی برای آزادگی و این حرف ها خدمت کرده است.
ارزش کار سیدالشهدا ضد السلام
سیدالشهداعلیه السلام کاری کرد که هر انسانی، در هر جایی، در هر پستی ای باشد بتواند با دیدن او به یاد شرف بندگی خدا بیفتد و تحولی در روحش پیدا بشود که نگاهش را از زیر پایش، از شکم و مادون شکم، به بالا تا بی نهایت برگرداند. این کاری است که عملاً سیدالشهداعلیه السلام کرده است. چه قدر در عالم کسانی بوده اند که با دیدن، خواندن و آگاه شدن از داستان سیدالشهدا تحولی در زندگی شان پیدا شده که همه چیز را عوض کرده اند. اگر در جامعه ایرانی برخلاف کشورهای اسلامی دیگر یک چنین روحیه ای دیده می شود برای اینست که آشنایی بیشتری با مکتب سیدالشهدا دارند. انقلاب ایران را با انقلاب مصر مقایسه کنید! در ایران انقلابی صورت گرفت و به سادگی دستگاه ۲۵۰۰ ساله شاه سرنگون شد، اما پس از چهل، پنجاه سال در کشور دیگری که سابقه فرهنگی اسلامی شان بیشتر از ایران بود، این عمل انجام گرفت و باردیگر به کاسه اول بلکه بدتر برگشتند، مصر به همان دوران دیکتاتوری برگشت بلکه دیکتاتورتر از آن دیکتاتور سابق سر کار آمد و همه آن محکومان تبرئه و انقلابیان محکوم به اعدام شدند. فرق ایران با مصر چه بود؟ این جا پرچم سیدالشهداعلیه السلام بلند است، این جا مردم با فرهنگ شهادت تربیت شدند. این هم که در مصر می بینید یک عده ای بالاخره استقامت کردند و سال ها زحمت کشیدند برای اینست که آن جا هم یک مشهدالحسینی هست و نام سیدالشهدا در قاهره پایتخت مصر می درخشد. بنده خودم رفتم دیدم، نمی دانم شماها دیدید یا نه؟ مسجد بسیار باعظمتی است جلوی دانشگاه الازهر مصر، در یک میدان بزرگی است. مسجدی است که از برخی از این مشاهد مشرفه که ما می رویم زیارت، مهم تر است؛ رواق های بزرگ، مساجد مختلف. این قرائت های قرآنی که گاهی از مصری ها نقل می کنند غالباً در رواق های آن مسجد انجام می شود. اسمش مشهد رأس الحسین است. مصری ها معتقدند که روزی یا ایامی، نمی دانم چه قدر وقت، سر سیدالشهدا را در آن جا برده اند. به احترام اینکه آن جا نسبتی با سر سیدالشهداعلیه السلام دارد آن جا یک بارگاه بسیار مفصل و خیلی مجلل ساخته اند.
تمام مراسماتی که می خواهند یک نوع قداست و برکتی داشته باشد می آیند آن جا برگزار می کنند. در عروسی هایشان، وقتی عروسی کردند و مراسم عروسی برگزار شد زن و شوهر با اطرافیانشان به زیارت مشهد رأس الحسین می آیند. من آن جا بودم این ها را دیدم. پس از عروسی که عقد کردند نخستین کاری که می کنند آن جا می آیند و دسته ای با اطرافیان عروس و داماد راه می افتد، البته سرود می خوانند، سوت می کشند، اظهار شادی می کنند ولی برای تبرک دور حرم مشهدالحسین می آیند، آن جا طواف می کنند و آن جا مراسمی می گیرند که عروسی شان مبارک باشد. همین نام سیدالشهدا سبب این شد که چنین انقلابی در مصر اتفاق بیفتد ولی به واسطه اینکه آن روحی که در ایران بود آن طور وجود نداشت این دوامی نیاورد. حالا ان شاءالله باز امیدواریم که بار دیگر این روح تجلی پیدا کند و اثر خودش را ببخشد. منظورم اینست که اول ما فکر نماییم چرا این داستان این قدر عظمت و شکوه پیدا کرده است؟ چه کسی به بت پرست ها گفت بیایید این کارها را بکنید؟ حالا آنها روی عقاید و فرهنگ خودشان، بالاترین سوگواری اینست که روی آتش راه بروند. گاهی بچه هایشان را می آورند روی این ذغال های افروخته شده قل می دهند برای اینکه بچه تبرک بشود. خودشان پای برهنه روی آتش ها راه می روند، سینه زنی می کنند. نشنیدیم تا حالا کسی پایش سوخته باشد و احتیاجی به بیمارستان پیدا کند، نشنیدیم.
هدایت بشریت؛ بالاترین هدف سیدالشهدا ضد السلام
چه چیزی سبب شده است که مردم حتی غیر مسلمانان در رابطه با سیدالشهدا این گونه بشوند؟ دلیل آن اینست که مردم با فطرت خود می فهمند که سیدالشهدا یک ذره نفع خودش را در نظر نداشت، فکر این بود که دیگران هدایت بشوند. در زیارت اربعین ان شاءالله خواهید خواند که وَبَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ وحَیرَةِ الضَّلالَةِ ؛[۱] امام حسین خون دلش را، یعنی آخرین نشانه حیاتش را بذل کرد تا بندگان خدا را از جهالت نجات بدهد. این نیت او و این فداکاری اش این چنین ارزشی به این کارش بخشید که همه انسان ها در طول تاریخ به او احترام می گذارند و خدای متعال برای این عمل او آن چنان برکتی قرار داد و باب رحمتی گشود که هر کس در هر شرایطی باشد اگر یک نوع احترامی، کمترین احترام به سیدالشهدا بگذارد پاداشش را خواهد دید ولو یک قطره اشکی باشد، یا یک روز یک لباس سیاهی بپوشد. هیچ پیغمبر و هیچ امام دیگری یک چنین موقعیتی نیافت. خب اگر این شد که البته همین است، آن چیزهای دیگر که گفته می شود امام حسین برای چنین و چنان قیام کرد و به شهادت رسید، حرف های بچگانه ای است که برای بچه ها می گویند. آن که هدف سیدالشهدا بود اینست که امام در زیارتش برای سیدالشهدا می گوید؛ وَبَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ.
اگر این شد، پس اگر ما برای سیدالشهدا ارزش قائلیم، اگر می خواهیم تقرب به او بجوییم، اگر می خواهیم پیروی از او داشته باشیم باید هدف او را دنبال نماییم. می شود امام حسین چیزی را بیشتر از این دوست بدارد که کسی برای هدایت دیگران تلاش کند؟ او هستی اش را برای همین داد. پس بیشترین چیزی که سیدالشهدا دوست دارد اینست که دیگران هم همین کار را یاد بگیرند یعنی هر چه می توانند، حالا زبان است، قلم است، بیان است، پول است، موقعیت اجتماعی است، آبروست و آخرش جان است، برای هدایت دیگران بدهند تا مردم از کفر و ضلالت نجات پیدا کنند. اگر این را باور کردیم آن وقت باید از عاشورا و اربعین درس بگیریم و دنبال چیزی برویم که او رفت.
حسین ضد السلام؛ شهید راه دین
اکنون این سوال مطرح می شود که امام حسین ضد السلام می خواست مردم را از چه چیزی نجات بدهد؟ خودش فرمود: من خروج کردم تا اینکه مردم را به سیره جدم مدیریت کنم؛ امربه معروف و نهی از منکر بکنم یعنی احکام دین را پیاده کنم. جدم برای دین مبعوث شد و زندگی اش را صرف ترویج دین کرد، من دیدم این دارد از بین می رود، قیام کردم تا اینکه دین، احیا بشود و مردم به ارزش هایی که خدا برای بندگانش پسندیده بازگردند. در یک کلمه، سیدالشهدا برای دین به شهادت رسید.
ما اگر بخواهیم پیرو سیدالشهدا باشیم نخستین قدم اینست که به آنچه از دین می دانیم عمل نماییم. او برای این کشته شد، اگر ما او را دوست داریم خب برای آن چیزی که او کشته شده باید ارزش قائل بشویم. این نخستین وظیفه مان است. دومین وظیفه هم اینست که یاد بگیریم که هر چه می توانیم برای نجات دادن دیگران از بی دینی و از انحراف در دین تلاش بکنیم.
شناخت عوامل انحراف در دین و راه مقابله با آن
انحراف در دین چیست و ما چگونه باید با آن مقابله کنیم؟ آنچه پس از رحلت پیغمبر اکرم صلی الله ضد وآله منشأ انحراف شد چه بود؟ چه طور شد که مردم کارشان به اینجا رسید که همان کسانی که دیده بودند که حسین روی دوش پیغمبر و روی سینه پیغمبر جا دارد و از او شنیده بودند که حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ؛ هر کس حسین را دوست بدارد، من را دوست داشته و هر کس من را دوست بدارد خدا را دوست داشته، این ها را از پیغمبر شنیده بودند، رفتارش را هم با حسین دیده بودند، همان ها آمدند در کربلا و با آن وضع فجیع این نور چشم پیغمبر را به شهادت رساندند! چه شد که این چنین شد؟
دو عامل وجود داشت؛ یک عامل، کار خواص جامعه و یک عامل کار عوام جامعه بود. عوام جامعه خب همه جا شناخته شده هستند یعنی کارشان مبنای عقلانی قوی ای ندارند، غالباً نگاه می کنند می بینند بزرگ ترها چه کار کردند؛ سرشناس ها، ستاره های سینما، ستاره های ورزشی، این ها چه کار می کنند این ها هم بکنند. غالباً همه جا در همه کشورها همینطور هستند.
گناه بزرگ برای خواص است. در قرآن هم این مساله مطرح شده است؛ این داستان مشهور است و در قرآن چند جا بیان شده است، در یکی از سوره ها به تفصیل ذکر شده که روز قیامت وقتی خدا همه جهنمی ها را در جهنم جمع می کند و در جهنم بسته می شود که دیگر کسی که در جهنم هست از آن بیرون نخواهد رفت و الی الابد در آن جا می سوزد، جهنمی ها به جان هم می افتند و با هم دعوا می کنند؛ ضعفا یعنی همین عوام به بزرگ ترهایشان می گویند که شماها بودید که ما را به این روز انداختید. ما برای شما ارزش قائل بودیم، از شما تبعیت کردیم، شما آمدید ما را کشاندید ما هم تبعیت از شما کردیم، مسئول این کارها شما هستید. بعد به خدا می گویند که خدایا پس عذاب این ها را دو برابر کن؛ رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذَابِ.[۲] بزرگ ترها هم جوابشان را می دهند که ما که به زور شما را نیاوردیم و افسار گردن تان نینداختیم بکشیم بیاوریم؛ گفتیم بیایید شما قبول کردید. خب می خواستید نیایید.
بالاخره این دعوا در جهنم هست و ادامه دارد. در انحرافی که در دین اسلام پیدا شد عیناً همین دو تا عامل وجود دارد؛ یک عده خواص به انگیزه های خاص خودشان، مساله را تحریف کردند و از مسیر خودش، منحرف کردند، عوام که اکثریت بودند از این ها تبعیت کردند؛ رئیس قبیله بود یک کاری می کرد همه برمی گشتند، عالم یک شهری بود یک کاری می کرد همه از او تبعیت می کردند و گاهی در فاصله کوتاهی، از این طرف به آن طرف برمی گشتند، طولی نمی کشید از این جا به آن جا برمی گشتند. آن کسانی که برای سیدالشهدا نامه نوشتند که برای امامت ما کوفه بیا، ما تابع تو هستیم، وقتی مسلم آمد چند روز طول کشید؟ فرستاده سیدالشهدا را کشتند، آنها ایستادند دیدند و هیچی هم نگفتند. عوام این طوری هستند. کارشان مبنای محکمی ندارد، زود عوض می شوند. گناه اصلی برای آن شیاطین بزرگ است، آن هایی که نقشه می کشند، توطئه می کنند، مردم را به یک طرفی فریب می دهند، آنها هم از روی نفهمی شان تبعیت می کنند.
عامل روان شناختی و اجتماعی انحراف در دین اسلام
کسانی بودند که از روز اول یک اختلاف خانوادگی عشیره ای داشتند و از اینکه پیغمبر، پیروان و یاران و جانشین ایشان، بناست از بنی هاشم باشند، حسد می بردند؛ ام یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَی مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ. شاید بزرگ ترین عامل برای تحریف و منحرف کردن اسلام، حسد بوده است. حتی میتوان گفت در طول تاریخ همین گونه بوده است. ریشه نخستین جنایتی که در میان انسان ها اتفاق افتاد، حسد بود.
چرا قابیل، هابیل را کشت؟ پسر بی واسطه حضرت آدم، اظهار داشت: چرا قربانی او باید قبول بشود و قربانی من قبول نشود؟ حسد برد. برادران یوسف چرا یوسف را در چاه انداختند؟ إِذْ قَالُواْ لَیُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَیأَبِینَا گفتند چرا پدر، یوسف را بیشتر دوست می دارد؟ چون بیشتر دوستش می دارد باید او را بکشیم؛ اقْتُلُواْ یُوسُفَ.[۵] خب جرمش چیست؟ چه گناهی کرده؟ پدر بیشتر دوستش می دارد، پس او را بکشید.
یک طایفه ای دیدند بزرگ ترین افتخارات نصیب بنی هاشم می شود؛ پیغمبر از این هاست، بعد جانشینش هم بناست از این ها باشد. نقشه ای کشیدند که این کار نشود. حالا چه کارهایی شد، در تاریخ ثبت شده حالا نمی خواهم آنها را بازخوانی بکنم، همه ما می دانیم چه شد. بالاخره در فرصت کوتاهی، کمتر از پنجاه سال از رحلت پیغمبر، مسیر اسلام عوض شد. مسیر اسلام به آنجا کشیده شد که کسی که خودش را جانشین پیغمبر معرفی می کرد از اینکه اسم پیغمبر در اذان برده می شود ناراحت بود. می گفت من جانشین پیغمبرم؛ اما اینکه اسم پیغمبر را در اذان می بردند می گفت عجب! این به جایی رسیده که اسمش باید کنار اسم خدا باشد؟ یعنی بینش مردم و ارزش ها تغییر نمود.
باز ارزش های جاهلی، قومی، ملی و ناسیونالیستی جای ارزش های الهی و معنوی را گرفت. این قدم اول بود. عامل روان شناختی اش حسد بود، عامل اجتماعی اش ناسیونالیست بود؛ ناسیونالیسم قومی، قوم گرایی، قبیله گرایی و بالاخره معداتش، کاتالیزورهایش منافع دنیا بود. معاویه به اطرافیانش بی حساب پول می داد، حالا این پول ها حق چه کسی است؟ آیا این ها حق ضعفا و فقرا نبود؟! معاویه می گفت طرفدار من باشید دیگر مهم نیست. حتی تلاش می کرد یاران علی را بخرد، برایشان هدایا می فرستاد برای اینکه این ها را بخرد، گاهی هم تا حدی موفق می شد.
آن طرف برادر امیرمؤمنان ضد السلام آمده بود از ایشان یک صاع معادل سه کیلو گندم، اضافه بگیرد، میله آهنی را داغ کرد و نزدیکش برد و گفت این آتش جهنم است من را می سوزاند، من تحملش را ندارم، ببین آتش چه طور است؟ برادر خودش را؛ همانی که برای همه می دهم برای تو هم می دهم، نمی توانم برای تو بیشتر بدهم، تو برادر منی، می دانم بچه هایت هم احتیاج دارند، اما سهم شان از بیت المال همین است؛ یکی این طور بود، یکی آن طور. آن به خیال خودش مردم دار بود، هر کسی را یک طوری نگه می داشت برای روز مبادایی، فرماندهی لشگر، برای کس و کارهای دیگر، مدیریت، به جهت اینکه مدحش را بکنند، شعر برایش بگویند، هر کسی را برای خودش نگه می داشت اما علی برای برادر خودش که سه کیلو گندم اضافه می خواست موافقت نکرد؛ همین که حقت است و به همه داده می شود به تو هم داده می شود. برادر من بودن سبب این نمی شود که شما از بیت المال بیشتر مصرف کنی.
معیار شناخت ارزش واقعی
این دو جور ارزش است. سیدالشهدا برای این کشته شد که این ارزش ها در جامعه رواج پیدا کند. دیگر بساط خویش وقوم بازی و پشتیبانی از فرزند و پدر و این حرف ها برچیده بشود. در طرف مخالف ایشان، هم اسم اسلام و این حرف ها بود؛ مگر بامداد عاشورا عمرسعد نماز جماعت نخواند؟! همه لشگر کوفه آمدند پشت سرش در بیابان نماز جمعت خواندند یک نماز جماعت عجیبی! ده ها هزار جمعیت! شما چنین نماز جماعتی کجا دیده اید؟! یک چنین نماز جماعت خوان هایی آمدند که بروید امام حسین را بکشید و بهشت بروید. آنها هم دم از اسلام و نماز و این حرف ها می زدند، اما آنها دکان بود. آن کسی عاشق نماز بود که برای شهادتش گفت یک شب به من مهلت بدهید با نماز و با قرآن وداع کنم. او نماز را دوست می داشت. آنها شب راحت خوابیدند، حالا با چه کیفیتی، بامداد هم بلند شدند نماز جماعت خواندند و آماده شدند که بروند و امام حسین را بکشند. پس گول هر نمازخواندن را نخورید! به ادعای اسلام و ولایت و چیزهایی از این قبیل فریب نخورید! معیار، پیغمبر اکرم و اهل بیتش صلوات الله علیهم اجمعین است. هر رفتاری را با آنها بسنجید. محک، آن است؛ آن که طلای اصل را از طلای بدلی نشان داده است آن محک است؛ محک ما خاندان صلوات الله علیهم هستند. هر کاری دیدید کار آن هاست، سیره آنها بوده، سفارشات آن هاست، در میدان جنگ شان، از روز تولدشان تا روز شهادت شان، همه از آن دم می زدند؛ خدا، سعادت ابدی، قرب خدا، اطاعت خدا، خدمت به خلق خدا. هر جا از این صحبت هاست بدانید مایه ای از آن مکتب دارد البته باز به صورتی که ظاهرسازی و فریب کاری نباشد و حقیقت داشته باشد.
اولین گام برای ارادت به امام حسین ضد السلام
پس درسی که ما باید از اربعین و از شهادت سیدالشهدا باید بگیریم، یکی شمایی که دانشجو هستید، قشر فرهیخته جامعه هستید، مثل عوام نیستید که حالا یک کسی یک راهی رفت ما هم می رویم ببینیم چه طور می شود؟ برای کارتان فکر می کنید، هدف تعیین می کنید، بررسی می کنید که چه کاری ارزشش بیشتر است؟ در این کار هم باید فکر کنید که برای چه مردم این کارها را می کنند؟ چرا این قدر جان شان را به خطر می اندازند؟ شما خیال می کنید رفتن اینروزها به عراق هرچند داعشی ها، آمریکا و سایر اصحاب فتنه و شیاطین در عراق هستند، کار آسانی است؟! این هایی که پیاده کربلا می روند این ها مطمئن اند که سالم برمی گردند؟! برای همه شان خطر هست.
همان هواپیمایی که از اسرائیل آمد سوریه را زد اگر می آمد در این جمعیتی که در بیابان دارند می روند، صد نفر را می کشت. این ها برای این آماده هستند، افتخار هم می کنند. چرا؟ چون فطرت این ها این را می پسندد که اگر کسی خودش را فدای خدا و راه خدا و بندگی خدا و خدمت به خلق خدا کرد آن قدر ارزش دارد که اگر همه چیز در راه او داده بشود باز هم کم است.
درس عملی که باید بگیریم اینست که تلاش نماییم تا می توانیم در درجه اول، آنچه از اسلام یاد گرفتیم عمل نماییم، چون سیدالشهدا برای اسلام کشته شد. آخرین یارانش را که در کنارش داشت گفت اول نماز می خوانیم. به نماز ایستادند، چند نفر جلوی سیدالشهدا، چند نفر عقب، در آن حال این ها را تیرباران کردند و برخی از اصحابشان جلوی سیدالشهدا به شهادت رسیدند. پیام این بود که عاشورا برای احیای نماز است، به نماز اهمیت بدهید، به سایر احکام دین اهمیت بدهید؛ این نخستین درس. دوم شما هم مثل سیدالشهدا تلاش کنید دیگران را هدایت کنید. او برای هدایت مردم جانش را داد؛ وَ بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ. اگر ما پیرو او هستیم ما هم باید همین کار را بکنیم. مراتبش خیلی ساده است ولی حتی حاضر باشید تا پای جان برای هدایت دیگران تلاش کنید.
امیدواریم خدای متعال به همه ما توفیق بدهد که بهترین درس را از عاشورا بگیریم و بیشترین تلاش را در راه اهداف سیدالشهدا انجام بدهیم. خدا در دنیا دست مان را از دامان ولایت خاندان و در آخرت از شفاعت شان محروم نکند.
[۱]. زیارت اربعین.
[۲]. احزاب، ۶۸.
[۳]. نساء، ۵۴.
[۴]. یوسف، ۸.
[۵]. یوسف، ۹.
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب